Wśród niepozornie wyglądających kamienic i domów wybudowanych przy ul. B. Głowackiego jeden od razu rzuca się w oczy swoją przez swoją wyjątkową urodę. Dawny dom fabrykanta Paula Listnera, przy ul. B. Głowackiego 7 (dawniej Blücherstrasse 6) wyróżnia charakterystyczna wieżyczka czyniąc go ewenementem i jednym z najpiękniejszych domów Zielonej Góry.
Pod koniec XIX w. tereny przy dzisiejszej ul. B. Głowackiego pokrywały winnice i nic nie zapowiadało, że wkrótce może powstać tam zabudowa mieszkalna. W 1900 r. tereny te należały do Friedricha Wenzla, jednak już sześć lat później jako nowy właściciel w księgach katastralnych widnieje Adolf Klopsch. W archiwaliach możemy odszukać także informacje, że w 1907 r. nowym właścicielem parceli, gdzie dzisiaj stoi budynek, był Paul Listner, który planował tam wybudować cegielnię.
Nie zachowała się żadna dokumentacja budowlana odnosząca się do domu, co uniemożliwia ustalenie kto był projektantem oraz wykonawcą budynku. Analizując jednak dawne karty pocztowe oraz zdjęcia z całą pewnością możemy stwierdzić, że budynek istniał już w 1906 r., gdyż widać go m. in. na pocztówce wysłanej w tym roku. Nie ma na niej jednak jeszcze okazałej cegielni, która powstała nieco później, gdy właścicielem działek był już Listner. Widoczny jest jednak wysoki komin mogący świadczyć, że już wówczas była tam jakaś fabryka.
Charakterystyczna kamienica była eklektycznym, kilkukondygnacyjnym domem wybudowanym z wykorzystaniem cegieł sylikatowych, których wówczas w Grünbergu… nie produkowano! Po zachodniej stronie fasady znajdował się ryzalit z centralnie umieszczonym trójkątnym i zdobionym wykuszem. We wschodniej części wybudowano zaś okrągłą wieżyczkę z ozdobnym metalowym zwieńczeniem. Wyjątkowy jest także wykonany w całości z drewna balkon, który zachował się do dziś. Wejście do domu z masywnymi drewnianymi drzwiami oraz ozdobnymi motywami roślinnymi, zostało zlokalizowane w bocznej wschodniej fasadzie. Wnętrze kamienicy było bogato zdobione, gdyż na posadzce ułożono barwną mozaikę, rzeźbione balustrady, a w oknach do dzisiaj można zauważyć oryginalne, trawione szyby z motywami winorośli.
Pierwotnie w kamienicy znajdowały się trzy lokale mieszkalne. Paul Listner z rodziną zamieszkał w największym mieszkaniu zlokalizowanym na pierwszym piętrze kamienicy, do którego do dziś wiodą ogromne, oryginalnie i zdobione drewniane drzwi. Jako nieliczni z mieszkańców miasta Listnerowie mogli poszczycić się telefonem o nr… 224. Dwa pozostałe mieszkania były wynajmowane m. in. dyrektorowi Gimnazjum Realnego.
Paul Listner wraz ze swoimi dwoma synami zarządzał wiele lat sąsiadująca z domem cegielnią. Był to ogromny zakład, gdyż jego wyrobisko rozciągało się aż po dzisiejsze ul. Kukułczą i Jaskółczą. W 1929 r. doprowadzono do rozbudowy istniejących budynków cegielni znacznie powiększając zakład, który posiadał nawet własną obrotnice kolejową! Po śmierci Paula Listnera firma pozostała w rekach jego synów, którzy w latach 40. XX wieku prowadzili tam również… autoryzowaną stację obsługi pojazdów.
Po zakończeniu II wojny światowej kamienica została przemianowana na kamienicę komunalną, a dawną cegielnie przekształcono w firmę budowlaną, a następnie drogowe zakłady remontowe. W 1976 r. staraniem Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków budynek mieszkalny został wpisany do rejestru zabytków. Dzięki temu możemy podziwiać jedną z ciekawszych kamienic miasta, która pobudza wyobraźnie wielu mieszkańców, a latem jej wygląd niespodziewanie się zmienia.
W tekście wykorzystano zbiory Alicji Skowrońskiej, Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze, Witolda Łukowskiego oraz własne.
Tekst:
dr Grzegorz Biszczanik – historyk, filokartysta, znawca dziejów Zielonej Góry
