Weź koszyczek do swej pięści,
do kościoła idź poświęcić.
Włóż szyneczkę, kilka jajek,
smacznej babki też kawałek.
Spróbuj zmieścić i kiełbasę,
nie zapomnij chrzanu czasem!
Dziś zwyczaje uległy zmianie, przede wszystkim święcone nie jest już tak obfite, koszyki wyglądają na skromniejsze, a cały obrzęd został przeniesiony do kościoła lub w jego otoczenie. Co zatem należy włożyć do koszyka, by nie odbiec zbytnio od naszej polskiej tradycji? Jaka jest symbolika święconego pokarmu?
Symbolika święconego
Podstawowym składnikiem w koszyku powinny być jajka, symbol nowego życia, jego zwycięstwa nad śmiercią. Wierzono, że dzielenie się jajkiem z rodziną wpływa korzystnie na relacje między najbliższymi. Możemy wybierać spośród jajek na twardo, kolorowych kraszanek, pisanek. Malowanie tych ostatnich sprawia ogromną radość wszystkim dzieciom. Najstarsza pisanka w Polsce pochodzi z X w. i została znaleziona w Ostrówku. Pierwsze malunki na jajkach były tworzone za pomocą gorącego wosku, na którym igłą lub cienką słomką wypisywano różne wzory.
Wielkanocny baranek symbolizuje zmartwychwstałego Chrystusa, a więc tym samym zwycięstwo nad śmiercią i złem. W polskiej tradycji dominują baranki czekoladowe, z cukru lub marcepanu – wszystkie jednakowo pięknie przyozdobione i smakowicie wyglądające.
Zajączek jest stosunkowo nową “postacią” w wielkanocnym koszyku. Przywędrował do nas z Niemiec, gdzie istnieje zwyczaj obdarowywania dzieci łakociami w święta wielkanocne. Z czasem słodycze zostały zastąpione bardziej wartościowymi prezentami, jednak tradycja pozostała i zakorzeniła się także w Polsce. Zajączek nawiązuje do wiosny, odradzającej się przyrody, niektórzy uważają go również za symbol płodności. Panuje przekonanie, że zając śpi z otwartymi oczyma i to on miał jako pierwszy ujrzeć zmartwychwstałego Chrystusa.
Wybierając się na święcenie pokarmów nie można zapomnieć o chlebie,najważniejszym symbolu chrześcijańskiej tradycji; nawiązuje do ciała Chrystusa. W pozostałych kulturach symbolizuje pomyślność i dobrobyt.
Ponadto, w wielkanocnym koszyku nie może zabraknąć soli – symbolu oczyszczenia, chrzanu, pieprzu, mięsa, wędliny i kawałka ciasta. Pozostałe składniki dobierane są według upodobań, spotkamy więc także owoce, słodycze, warzywa.
Wielkanocne zabobony
Ludowe wierzenia ukazują różne przesądy dotyczące święconki. Utrzymuje się (zwłaszcza na wsi i w kręgu starszych osób), że wracając z kościoła z pokarmami należy obejść dom trzy razy, zgodnie z ruchem wskazówek zegara – ma to odgonić złe duchy, zapewnić mieszkańcom dobrobyt, pozbyć się szczurów, myszy i innych szkodników. Stodołę natomiast okrążało się z chlebem w ręku, aby cały rok była pełna. Nadzwyczajna moc święconego pokarmu w żadnym wypadku nie mogła się zmarnować, dlatego dbano także o skorupki pozostałe z jajek. Nie wyrzucono ich w przypadkowe miejsce, ale do ogrodu – miało to odstraszać ptaki wydziobujące ziarna zasianych warzyw.
Autor: źródło informacji: INTERIA.PL