Pierwsza połowa XIX wieku. W Grünbergu, liczącym zaledwie 9000 mieszkańców, w żydowskiej rodzinie Jaffé, 25.07.1841 r., przychodzi na świat syn. Mały chłopiec imieniem Max zadziwił później cały świat!
Pierwsze swoje lata Max wraz ze swoją całą rodziną przeżył w Grünbergu. Niestety miasto było na tyle małe, że nie pozwoliło rozwijać się rodzicom, dobrze usytuowanym mieszczanom. Postanowili oni wyjechać do Wrocławia (Breslau), który w tamtejszych czasach dawał zdecydowanie większe możliwości. Tam ojciec Maxa był bankierem. We Wrocławiu Max ukończył liceum, a w trakcie nauki zaczął interesować się biologią.
Jego zainteresowania nadały bieg jego dalszemu życiu. Postanowił zacząć studia medyczne na Uniwersytecie Berlińskim, gdzie uczyli go najbardziej znamienici nauczyciele akademiccy ówczesnego świata. Bezproblemowo zaliczał wszystkie egzaminy i rozpoczął studia doktoranckie. W ramach tychże studiów jako asystent podróżował do Pragi, Wiednia i Paryża. Następnie został asystentem Ernsta von Laydena (prywatnego lekarza Aleksandra III) na Uniwersytecie w Królewcu. Tam został kierownikiem Carskiego Laboratorium Klinicznego. Ponadto otworzył własną praktykę lekarską. Na Uniwersytecie w Królewcu w 1867 r. uzyskał habilitację z badań nad chorobami wewnętrznymi.
W wojnie francusko-niemieckiej 1870-1871 brał czynny udział jako lekarz i został odznaczony Krzyżem Żelaznym II stopnia. Po jej zakończeniu w dalszym ciagu szkolił się i prowadził badania nad chorobami wewnętrznymi, co zaskutkowało otrzymaniem w 1872 r. tytułu profesora nadzwyczajnego. W 1873 r. był już profesorem zwyczajnym na Uniwersytecie w Królewcu, a w 1878 r. został kierownikiem laboratorium chemii medycznej i farmakologii eksperymentalnej należącego do Instytutu Patologii.
Jego kariera naukowa była godna pozazdroszczenia. Jednak czym właściwie się zasłużył dla świata?
Jego badania skupiały się m.in. na znaczeniu i metabolizmie niektórych związków chemicznych, takich jak kreatynina, indykan, kwas urocanowy i urobilina w organizmach ludzkich i zwierzęcych. Ponadto zajmował się biotransformacją substancji egzeogennych i analizą chemiczną moczu. Dzięki niemu na całym świecie znana jest „próbka kreatyniny Jaffégo” stosowana w chorobach nadciśnienia tętniczego. W związku z tym założył w Berlinie instytucję medyczną zwaną Instytutem Jaffego.
Max nie poprzestawał na swoich odkryciach i badaniach. Zaczął specjalizować się w badaniach krwi, szpiku i wykrywania białaczki. Od 1910 r. w Berlinie Instytut Jaffego był traktowany jako odrębny i niezależny Instytut Farmakologii stając się jednym z najbardziej rozpoznawanych miejsc naukowych na Świecie, a Max Jaffe był jednym z najlepszych naukowców Świata w swojej dziedzinie. Jego metody badawcze stosowane są w medycynie do dzisiaj!
Max Jaffé zmarł w 26 października 1911 r. Berlinie. Jako Żyd został pochowany na cmentarzu żydowskim w Berlinie-Weissensee. Na jego macewie dumnie widnieje napis jego miejsca urodzenia – Naszego pięknego miasta.
Za pomoc w realizacji niniejszego odcinka dziękuję Marcie Szkolny.
Przy pisaniu tekstu wykorzystano materiały Jerusalem Academy of Medicine oraz Deutsche National Bibliothek.
Tekst:
dr Grzegorz Biszczanik – historyk, filokartysta, znawca dziejów Zielonej Góry
