Jadąc zielonogórskimi drogami przyzwyczajamy się do otaczającego je krajobrazu. Rzadko zwracamy uwagę na przedwojenne pozostałości. Warto jednak się nimi zainteresować, bo mogą one ukazywać prosperity ówczesnego miasta. Takim zapomnianym symbolem jest słup milowy przy al. Wojska Polskiego.
Od pierwszej połowy XVIII wieku przez Grünberg przebiegał bardzo ważny trakt poczty brandenbursko-pruskiej. Stawiało to miasto w uprzywilejowanej pozycji ze względu na fakt, że taka trasa musiała mieć specjalnie utwardzone drogi dla dyliżansów pocztowych. Ponadto w samym mieście ulokowano Zajazd Brandenbursiej Poczty Kurierskiej.
Trakt pocztowy oficjalnie nazywany „Reichstrasse 5” prowadził z Berlina, przez Krosno Odrzańskie, Zieloną Górę do Wrocławia. Kiedy trasa się ukształtowała na przełomie XVIII i XIX wieku poczta postanowiła ja oznakować dla usprawnienia działalności oraz szybkości dostarczania przesyłek. Zdecydowano się na stawianie słupów oddalonych od siebie o ćwierć mili pruskiej, czyli co 1,9 km. Takie rozmieszczenie pozwalało „na orientowanie się w przebytych odległościach oraz umożliwiały zachowanie dyscypliny czasowej, przewidzianej w wykazach kursów dyliżansów.” Na miejskiej trasie z Grünbergu do Berlina wyznaczono sześć słupów (w samej Zielonej Górze zachował się tylko ten opisywany). Prócz ukazywania drogi miały jeszcze jedno zadanie… służyły mieszkańcom także miejsce przekazywania przesyłek bezpośrednio gońcowi pocztowemu lub do dyliżansu.
Wszystkie słupy poczty brandenbursko-pruskiej miały podobny wygląd i wysokość – ok. 2.5 metra. To charakterystyczny stożek zwężający się ku górze z malowaniem: dół-czerwony, góra-biała. Ponadto słup był przedzielony niebieskim pasem, a na jego dole, przy podstawie znajdował się symbol pocztowy w postaci trąbki z wieńcem.
Ten opisywany przeze mnie słup milowy… nie stoi jednak w swojej historycznej lokalizacji. Pierwotnie znajdował się on na wysokości dzisiejszego Uniwersytetu Zielonogórskiego. W trakcie rozbudowy al. Wojska Polskiego został on przesunięty bardziej „za miasto”. Niestety ta realizacja spowodowała zafałszowanie, a na dodatek został on źle ustawiony, gdyż takie słupy musiały być widoczne dla woźniców dyliżansów. Dlatego też symbole trąbki pocztowej powinny być widoczne z drogi. Obecnie jadąc ulicą te symbole są niewidoczne. Kolejną niezgodnością historyczną jest kolorystyka słupa. Został on w całości pomalowany na czerwony kolor.
Niemniej jednak te „delikatne” błędy nie rzutują na fakt, iż jest to pamiątka po trakcie pocztowym w naszym mieście.
#NieznanaZielonaGóra #poczta #Schlesien #Brandenburgia #Prusy #MiastoZG #ZielonaGóra #DawnaZielonaGóra
Źródła:
-opracowania własne;
-G.Biszczanik, „Wczoraj Grunberg dziś Zielona Góra”, Zielona Góra 2021;
-”Gazeta Lubuska”;
-https://sciezkawbok.wordpress. com/;
-http://www.deutschefotothek. de/;
-http://tropografie.blogspot. com.
Tekst:
dr Grzegorz Biszczanik – historyk, filokartysta, znawca dziejów Zielonej Góry
