Kandelabr został zaprojektowany tak, aby możliwe było umieszczenie w nim większej ilości świec. To przedmiot, którego wygląd nieustannie ewoluował na przestrzeni wieków, jednakże zawsze oferował on uciechę zarówno dla oczu, jak i ludzkiej duszy. Co istotne, w kandelabrze ukryta jest symbolika, o której warto pamiętać. W tym artykule przedstawiamy, czym jest kandelabr oraz jaką pełni on funkcję.
Czym jest kandelabr?
Kandelabr stanowi wolnostojący kilkuramienny świecznik – zazwyczaj wytwarzany jest on z materiałów, takich jak mosiądz, brąz, miedź czy stal. Wyróżnia się kilka rodzajów tego wyrobu. Podczas gdy świecznik na jedną świecę określany jest jako lichtarz, dwupłomienny produkt określany jest mianem bout de la table. Siedmioramienny świecznik to natomiast menora, a dziewięcioramienny – chanukija wykorzystywana podczas święta Chanuka. Na tej podstawie można stwierdzić, że nie ma sprecyzowanej liczby świec, jaką można umieścić w kandelabrze – dostępnych jest wiele rodzajów tego wyrobu, umożliwiających umieszczenie jednej, dwóch, dziewięciu czy nawet kilkudziesięciu świec.
Krótko o historii kandelabru
Powstanie pierwszych świeczników było możliwe dzięki wynalezieniu świec – miało to miejsce jeszcze w przedrzymskich czasach. Co ważne, świece nie cieszyły się wtedy taką popularnością jak lampy oliwne, które ówcześnie stanowiły główne źródło oświetlenia. Do rozkwitu produkcji świec oraz świeczników przyczynił się jednak upadek imperium rzymskiego w 476 roku i spadek produkcji oliwy. W tamtym okresie rozwinęły się także europejskie państwa, w których brakowało upraw oliwek. Z tego względu we wczesnym średniowieczu coraz chętniej korzystano ze świec i produkowano metalowe kandelabry zbudowane z podstawy, trzony oraz nastawy z ramionami.
Następne lata przyniosły kolejne zmiany w upodobaniach – chociaż u schyłku XVII wieku zazwyczaj preferowano dwuramienne kandelabry, w późniejszym okresie coraz więcej osób wybierało produkty trójramienne czy aż kilkunastoramienne. Wtedy też pojawiły się wyroby zachwycające swoimi zdobieniami: czasom rokoko zawdzięczamy kandelabry o przepięknych trzonach formowanych na wzór postaci czy na kształt roślin. Późniejszy okres to nadejście kariatyd, czyli podpór w kształcie kobiecej postaci trzymającej w swych uniesionych rękach podstawę świecznika.
W XIX wieku coraz rzadziej korzystano ze świec, co spowodowane było wynalezieniem lampy naftowej przez polskiego farmaceutę Ignacego Łukasiewicza. Postęp technologiczny oraz elektryczne oświetlenie przyczyniły się do znacznego osłabienia roli kandelabrów. Co ważne, wciąż można je jednak podziwiać w licznych kościołach, a także domach prywatnych – pomimo upływu czasu, są one niezmiennie cenione przez wiele osób.
Odkryj kandelabry realizowane we włoskiej firmie, tworzone rzemieślniczo zgodnie z ugruntowaną tradycją w obróbce materiałów do liturgicznego wyposażenia: https://www.holyart.pl/akcesoria-liturgiczne/swieczniki-kandelabry-podstawy-pod-swiece/kandelabry.
Siedmioramienny świecznik: rola menory
Siedmioramienny świecznik stanowi symbol judaizmu już od czasów starożytnych. Jego kształt został objawiony Mojżeszowi podczas drogi Izraelitów do Ziemi Obiecanej – miało mieć to miejsce na pustyni. Bóg miał wtedy przekazać, że z trzonu świecznika powinno wychodzić sześć ramion: trzy w prawą oraz trzy w lewą stronę. Na szczycie i na ramionach świecznika powinna znajdować się natomiast oliwna lampa – z tego względu menora posiada łącznie siedem ramion.
Menora to symbol zarówno życia, jak i światła. Świecznik ten prezentuje blask czuwania Stwórcy nad ludem Izraelskim. Warto przy tym wspomnieć, że w Księdze Zachariasza wymienia się kolejne znaczenie menory: jej siedem ramion ma symbolizować oczy Jahwe uważnie przyglądające się poczynaniom ludzi. Dodatkowo, liczba ramion może odnosić się do Siedmiu Darów Ducha Świętego czy wskazywać na ilość dni, podczas których Bóg kreował świat.
Dziewięcioramienny świecznik: chanukija i jej rola
Menorę chanukową charakteryzuje natomiast dziewięć ramion – osiem z nich ma reprezentować dni, a dziewiąte pełni pomocniczą funkcję. Chanukija stanowi symbol religijnej wolności i jest zapalana podczas Święta Świateł, czyli Chanuki powstałej na bazie wydarzeń zaprezentowanych w Księgach Machabejskich. Nieodłącznym elementem święta jest zapalanie świateł: pierwszego dnia zapalana jest pierwsza świeca, drugiego palone są dwie świece i tak kolejno, aż do ósmego dnia, kiedy płoną wszystkie świece.
Kandelabry to wieloramienne, wolnostojące świeczniki – chociaż ilość ich ramion może być odmienna, ich symbolika pozostaje niezwykle bogata. Tańczące płomienie świec umieszczonych w kandelabrach możemy podziwiać m.in. w kościołach czy podczas obchodów różnych świąt.