W pierwszych powojennych latach działało w Zielonej Górze kilka kin wyświetlających przeróżne filmy. Funkcjonowały one w przedwojennych budynkach. Postanowiono to zmienić i wybudować kino letnie. To było pierwsze kino wybudowane po wojnie w naszym mieście!
W 1953 roku, jak pisze w swojej książce “Władza i społeczność Zielonej Góry w latach 1945-1975” prof. Zaradny, w mieście można było oglądać zaledwie 12 filmów produkcji radzieckiej oraz 4 z NRD. Nie było to dużo jak na nowe miasto wojewódzkie. Kinematografia jednak coraz bardziej przyciągała do siebie ludzi. Nowym rozwiązaniem miało być kino letnie, działające w konkretnych miesiącach.
Koncepcja nowej placówki zakładała, że będzie to kino dostępne w ciepłych miesiącach letnich, położone w „pięknych okolicznościach przyrody”, w niedalekiej odległości od centrum miasta. Jako miejsce budowy wybrano dzisiejszą ul. Chopina. Prace architektoniczne zlecono Włodzimierzowi Tymczyjowi, który w planowanym projekcie zakładał, że od strony ulicy będą znajdować się kasy z zapleczami oraz pomieszczenia dla kinooperatora (na górze budynku). Wewnątrz miała znajdować się widownia mająca pomieścić „540 widzów” oraz ekran na specjalnie stworzonej do tego celu scenie. Jak na tak niewielkie miasto jakim była wówczas Zielona Góra, tyle miejsc było zaskakujące.
Teren przy ul. Chopina wyrównano przy pomocy ciężkiego sprzętu tworząc klepisko i przystąpiono do prac ziemnych i fundamentowych. Prace budowlane ruszyły na początku 1955 roku. Entuzjazm był ogromny i „Gazeta Zielonogórska” informowała, że budowa ma zostać ukończona we wrześniu 1955 roku. Niestety terminu nie dotrzymano z dość prozaicznych powodów .Na budowie pracowało niewielu ludzi, którzy nie posiadali wystarczającej ilości sprzętu oraz dobrych materiałów budowlanych. Może to śmiesznie zabrzmi, ale dysponowali oni „jedną taczką oraz dwoma młotkami”. To nie mogło się udać, pomimo dużych chęci ze strony pracowników. Przyszła zima i prace przerwano. Wznowiono je dopiero w kwietniu 1956 roku i wyznaczono nowy termin – bardzo optymistyczny – 1 maja! Niestety go też nie dotrzymano i znowu przesunięto termin na 20 maja.
Nowe kino miało nazywać się „Warszawa”. Jednak skąd taka nazwa? Kino powstawało z pieniędzy Biura Odbudowy Stolicy (Warszawy) i aby uhonorować Warszawę, że z tych środków powstało kino, postanowiono je tak nazwać.Proste? Proste. Skąd też na niektórych zdjęciach widać slogan propagandowy „Wszystko dla Ciebie Warszawo”! Ciekawostką był jednak widniejący na fasadzie neon „Kino Warszawa”.
Przedpremierowo już 19 maja 1956 roku wyświetlono film „Cień” Jerzego Kawalerowicza (bardzo szczegółowa recenzja filmu znalazła się w „Gazecie Zielonogórskiej” w dniu 25 maja, nawet ze zdjęciami), a następnie odbyło się spotkanie z widzami Adolfa Chromnickiego (odgrywającego rolę Karbowskiego). Przed kinem były ogromne tłumy zielonogórzan – starszych i młodszych, chcących wziąć udział w tym, jakby nie patrzeć, ogromnym powojennym wydarzeniu w historii miasta. Nie dość, że otwarto nowe kino, to jeszcze przybyły gwiazdy krajowego formatu!
Kino działało w lecie, aż do końca września. Wykorzystywano je na różnoraki sposób, nie tylko puszczając w nim filmy. To właśnie tutaj organizowano spotkania mieszkańców miasta z przedstawicielami innych bratnich narodów np. NRD (takie odbyło się już w czerwcu 1956 roku) czy uroczyste rozpoczęcia roku szkolnego pobliskiej szkoły podstawowej (dziś SP 13). Odbywały się tam także walki bokserskie. Dzieci, których nie stać było na kupno biletów robiły wszystko, aby móc obejrzeć filmy lub organizowane tam imprezy. Dlatego też okoliczne murki, drzewa były przez nie okupowane.
Kino działało nieprzerwanie 19 lat, ale przestało spełniać swoje role i postanowiono je zlikwidować, tym bardziej, że w mieście działało już profesjonalne kino „Wenus”, działające całorocznie. Ostatni seans odbył się 30 września 1975 roku i zagrano wówczas film wojenny „Tora! Tora! Tora!” – niemniej jakichś szczególnych wzmianek o likwidacji kina nie znalazłem lub były tak niewidoczne, że nie rzuciły mi się w oczy. Zachowało się także bardzo mało zdjęć tego obiektu, nad czym ubolewam. W późniejszych latach budynek kina został wyburzony (tu też zdjęć nie spotkałem – choć to praktycznie było centrum miasta) i plac sporo lat stał niezagospodarowany, aż na wybudowano na nim delegaturę Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego.
Źródła:
-opracowania własne;
-R. Zaradny, „Władza i społeczność Zielonej Góry w latach 1945-1975”, Zielona Góra 2009;
-Studia Zielonogórskie;
-fot. Cz. Łuniewicza, Z. Madziołko;
-Kronika Szkoły Podstawowej nr 13 w Zielonej Górze;
-archiwalne numery „Gazety Zielonogórskiej”, „Gazety Lubuskiej”, „Łącznika Zielonogórskiego” -artykuły autorstwa T. Czyżniewskiego, także te internetowe;
-wspomnienia mieszkańców miasta;
-materiały internetowe;
-zbiory Archiwum Państwowego w Zielonej Górze;
-FilmPolski.pl.
Tekst:
dr Grzegorz Biszczanik – historyk, filokartysta, znawca dziejów Zielonej Góry
