Inicjatywy i ludzie w kulturze lubuskiej – nowe przestrzenie to projekt badawczy realizowany przez pracowników Zakładu Animacji Kultury i Andragogiki na Wydziale Pedagogiki, Socjologii Nauk o Zdrowiu UZ, dofinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Edukacja kulturalna i diagnoza kultury. Badaczy zainteresowały działania ulokowane poza tradycyjnymi instytucjami kultury, podejmowane przez stowarzyszenia, grupy nieformalne, podmioty gospodarcze i pojedyncze osoby, „niezależnych” animatorów. Chodziło o wyłonienie i opisanie inicjatyw kulturalnych wyróżniających się, nietypowych, nowych w danym kontekście i w danym czasie. W tym celu na pierwszym etapie podjęto próbę zidentyfikowania inicjatyw podejmowanych we wszystkich gminach województwa poza tradycyjnymi instytucjami, w oparciu o wysyłane do urzędów gmin i miast oraz samorządowych instytucji kultury ankiety on-line, analizy internetowych baz danych oraz informacje dostarczone przez tzw. ekspertów, czyli osoby zorientowane w kwestii oddolnej aktywności kulturalnej w środowiskach. Te informacje posłużyły do stworzenia listy takich inicjatyw i mapy, która jest projektem otwartym, a jej konstruowanie i aktualizowanie będzie kontynuowane także po zakończeniu projektu. Następnie w oparciu o pomoc ekspertów wyłoniono 21 inicjatyw i podmiotów, które zostały poddane pogłębionym badaniom. Od czerwca 2012 zespół badawczy wyruszył w teren, by przeprowadzać wywiady z twórcami wybranych inicjatyw i ich współpracownikami oraz poddać obserwacji działania. Przeprowadzono 64 wywiady i ponad 40 obserwacji. Wybrane do szerszego opisu inicjatywy podejmowane są przez różne podmioty w różnych części województwa oraz dotyczą rozmaitych dziedzin kultury i rozmaitej tematyki. Każda z inicjatywy jest inna i oryginalna. Obraz stworzony na podstawie badań to barwna mozaika. Co łączy te różne działania? Krótko można odpowiedzieć: pasja i ogromne zaangażowanie twórców w sprawy ważne z ich punktu widzenia.
Wśród opisanych 21 inicjatyw/podmiotów część to działania związane z „nowymi”, nietradycyjnymi dziedzinami kultury symbolicznej. Jest tu m.in. zielonogórska grupa bboyingu Tabasco Break Rebels, Stowarzyszenie BIEGNi propagujące kulturę hiphopową – główny organizator cyklicznej imprezy Biegni Summer Jam, Grupa Tancerzy Ognia SURI, festiwal kina offowego Solanin, stowarzyszenie Inicjatywa Sceniczna Fruuu propagujące m.in. sztukę teatru improwizowanego. Lubuskie może się pochwalić nie tylko ciekawymi działaniami ze sfery teatru, kabaretu, tańca, filmu, muzyki, ale także oryginalnymi przedsięwzięciami w obszarze sztuk plastycznych. Podejmuje je od wielu lat Krystyna Betiuk z Bukowicy k. Nowego Miasteczka, artystka, edukatorka, animatorka, wykorzystująca sztukę plastyczną jako instrument do pracy z ludźmi. Stowarzyszenie Strefa Sztuki z Gorzowa Wlkp. podejmuje oryginalne inicjatywy upowszechniające sztukę nowoczesną w nietypowych przestrzeniach miasta: w byłym schronie obrony cywilnej, na dworcu PKP, na przystanku autobusowym, w byłym lokalu usługowym.
Badaczy zainteresował też zwrot ku lokalności i tradycji, którą jest pielęgnowana, rekonstruowana, a nawet kreowana. l dlatego opisana szerzej została m.in. jedna z lubuskich winnic – Winnica Miłosz w Łazie, a także Zawody Drwali w Niedźwiedziu czy Festiwal Ruskich Pierogów w Budachowie. Barwny obraz oddolnej działalności kulturalnej w Lubuskiem tworzą też inicjatywy związane z propagowaniem dialogu międzykulturowego, tolerancji wobec odmienności kulturowej pielęgnowaniem kultury mniejszości – realizowane m.in. przez Stowarzyszenie Miłośników Kultury Łemkowskiej ze Strzelec Krajeńskich, upowszechniające wiedzę o kulturze żydowskiej Stowarzyszenie Beit Lubsko; Polsko-Niemieckie Stowarzyszenie Educatio pro Europa Viadrina i Zbigniew Czarnuch z Witnicy.
Program Seminarium:
10.00 – 10.15 Przywitanie uczestników seminarium i przybyłych gości przez władze dziekańskie Wydziału Pedagogiki Socjologii i Nauk o Zdrowiu Uniwersytetu Zielonogórskiego oraz realizatorów projektu
10.15.-10.30 Prezentacja założeń projektu „Inicjatywy i ludzie w kulturze lubuskiej – nowe przestrzenie” – dr Sylwia Słowińska
10.30 – 11.30 Inicjatywy i ludzie w kulturze lubuskiej – prezentacja podmiotów i działań wybranych do badań pogłębionych – cz. I
dr Sylwia Słowińska, dr hab. prof. UZ Bogdan Idzikowski, dr Małgorzata Olejarz, mgr Marek Zadłużny, mgr Jarosław Dulęba
11.30-11.40 Przerwa na kawę
11.45-13.00 Inicjatywy i ludzie w kulturze lubuskiej – prezentacja podmiotów i działań do wybranych badań pogłębionych – cz. II
13.00-13.30 Przerwa na lunch/poczęstunek
13.30-14.30 Panel dyskusyjny „Bazar dobrych praktyk lokalnych”
14.30 Zakończenie seminarium
Zapraszamy chętne osoby do udziału w panelu dyskusyjnym. Prosimy o zgłoszenia telefoniczne lub drogą mailową: s.slowinska@ips.uz.zgora.pl; tel. 602 350124
Autor: Paweł Hekman