Zaćma jest jedną z najgroźniejszych chorób oczu, prowadzącą do pogorszenia lub całkowitej utraty wzroku. Na szczęście można ją bezboleśnie i szybko wyleczyć, jednak aby rozpocząć niezbędne leczenie, należy jak najwcześniej zaćmę zdiagnozować, co wcale nie jest takie oczywiste, gdyż zaćma może się rozwijać przez długie lata praktycznie niezauważona. Warto więc wiedzieć, czym jest zaćma i kto jest na nią najbardziej narażony.
Zaćma (łac. cataracta) jest chorobą, która dotyka głównie osób starszych, jednak z jej powodu cierpią również ludzie młodzi. Rzeczywiście, wraz z wiekiem wzrasta ryzyko zachorowania, lecz nie możemy jednoznacznie wykluczyć osób młodszych z grupy ryzyka. W rzeczywistości zaćma może się rozwinąć u każdego z nas. To nie tylko jedna z najniebezpieczniejszych, ale również najczęściej występujących chorób oczu. Na chwilę obecną liczbę chorych w Polsce ocenia się na 800 tysięcy, a na całym świecie z zaćmą boryka się około 20 milionów ludzi. Zaćma odpowiada aż za 48% przypadków utraty wzroku u ludzi na całym świecie, tym samym zajmując pierwsze miejsce wśród przyczyn współczesnej ślepoty.
Zaćma jest chorobą prowadzącą do całkowitego zmętnienia soczewki. W zdrowym oku soczewka jest przezroczysta, dzięki czemu promienie świetlne przedostają się do siatkówki. U osób chorych na zaćmą na soczewce pojawiają się zmętniałe obszary lub plamki, które utrudniają prawidłowe widzenie. Zmętnienia utrudniają światłu dostanie się do siatkówki, przez co ostrość wzroku ulega upośledzeniu. Zaćma jest chorobą postępującą, z czasem zmętniałe obszary powiększają się, co prowadzi do pogorszenia wzroku. Zaćmę można leczyć na NFZ (czas oczekiwania kilka lat) lub prywatnie, ceny operacji zaćmy zaczynają się już od 1900 zł, najtaniej w Warszawie – zobacz tu
Jakie są przyczyny zaćmy i kto jest na nią szczególnie narażony?
Zaćma jest schorzeniem o wieloczynnikowej patogenezie. Głównym powodem powstawania zmętniałych obszarów na zwykle transparentnej soczewce jest wiek. Wraz z upływem lat soczewka traci swoją moc akomodacyjną, a sama staje się grubsza i cięższa, co wynika bezpośrednio z zagęszczenia i stwardnienia jej jądra. Sprzyja to rozpraszaniu promieni świetlnych i spadkowi przejrzystości soczewki. Uważa się, że prawie każda osoba po 70. roku życia w mniejszym lub większy stopniu cierpi z powodu zaćmy. Choroba znacznie częściej występuje u kobiet niż u mężczyzn.
Ponadto zaćma może rozwinąć się jako wynik innych chorób. Do wysokiej grupy ryzyka należą osoby chorujące przewlekle na cukrzycę, a także pacjenci ze zdiagnozowanymi wadami wzroku, w szczególności zaś z wysoką krótkowzrocznością. Rozwojem zaćmy są zagrożone również osoby po przebytych urazach gałki ocznej oraz chorobach zapalnych rogówki czy twardówki. Zaćma rozwija się również w skutek wrodzonych dystrofii siatkówkowych oraz jaskry dokonanej.
Zaćma pojawiająca się wraz z wiekiem czy będąca skutkiem przebytych chorób nie jest jedynym rodzajem choroby, gdyż okazuje się, że wyróżniamy również zaćmę wrodzoną. W jej przypadku kluczowe mogą się okazać takie czynniki jak dziedziczność czy aberracje chromosomowe. Otóż zaćma wrodzona rozwija się u dzieci z zespołem Downa oraz trisomią chromosomów 18 i 13. Ponadto zaćma wrodzona może być wynikiem schorzeń gałki ocznej (np. odwarstwienia siatkówki, siatkówczaka) oraz urazów i wad wrodzonych oka (m.in. braku tęczówki). Rozwija się również w skutek przebytych zakażeń okresu noworodkowego.
Co powinno nas zaniepokoić? Pierwszym objawem zaćmy jest nieostre widzenie, w czym nie pomaga zmiana szkieł w okularach. Ponadto u chorych na zaćmę obserwuje się również szybkie pogarszanie wady wzroku i problemy z dobraniem odpowiednich okularów czy soczewek. Pacjenci przyznają, że w polu widzenia pojawiają się obszary, w których wzrok jest nie całkiem ostry. Chorym towarzyszy także zjawisko olśnienia przy patrzeniu na źródło światła. Pojawiają się problemy z oglądaniem telewizji i czytaniem. Jednym z objawów zaćmy jest również pogorszenie wyrazistości i intensywności odbieranych przez chore oko barw. W przypadku zaobserwowania u siebie powyższych objawów, warto jak najszybciej skonsultować się z okulistą, gdyż zaćma jest chorobą całkowicie uleczalną.
Artykuł przygotowany we współpracy z partnerem medycznym