Na ile wartości przekazywane w dawnej prasie są aktualne i jak je wyrażano? Tę problematykę poruszano w Bibliotece Uniwersytetu Zielonogórskiego. Okazją była konferencja „Wartości językowe i kulturowe obecne w czasopiśmiennictwie polskim do roku 1989”.
Pierwsza część spotkania dotyczyła wartości dostrzegalnych w oświeceniowym czasopiśmie „Monitor”. Wystąpienie na ten temat przygotowała m.in. dr hab. Violetta Jaros z Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie.
– Skupiłam się na wartościach społecznych, ponieważ one wydawały mi się istotne, uwzględniając sytuację historyczną, polityczną tamtego czasu, a więc drugą połowę osiemnastego wieku. Przyjęłam klasyfikację socjologiczną wartości, ponieważ one obejmowały wartości inne. To znaczy społeczne traktuję jako wartości nadrzędne, a podlegały im wartości religijne, etyczne, ekonomiczne, kulturowe. Temat może być interesujący dla wszystkich. Kiedy czytałam różne roczniki, zdziwiło mnie, że podejmowane zagadnienia w kontekście wartości są ponadczasowe, tu się właściwie nic nie zmieniło.
Kwestia wartości okazała się interesująca dla badaczy również z punktu widzenia polityki. Świadczy o tym referat „Odkrycia, czyli jak daleko jesteśmy z nauką? Wartości poznawcze w «Magazynie Polskim»”. Przygotował go mgr Łukasz Kępa, także reprezentant częstochowskiej uczelni.
– Temat mojego referatu jest związany ze studiami, które skończyłem, czyli m.in. politologią i filologią angielską i niemiecką. W tej chwili jestem na studiach doktoranckich z językoznawstwa. Zająłem się „Magazynem Polskim”. Chciałem uwidocznić zabiegi językowe, jakie stosowała władza w przekazywaniu informacji w mediach i jakie z dzisiejszej perspektywy było to absurdalne. Stan wiedzy był nikły, a ludzie karmieni niesamowitymi osiągnięciami władzy. Z mojego punktu widzenia można powiedzieć, jaki to miało wpływ na ludzi, politykę, ogólne pojęcie o mediach i stanie ówczesnej wiedzy.
Inne referaty odnosiły się do takich tytułów prasowych jak „Przegląd Sportowy”, „Tygodnik Powszechny” i przedwojenne pismo „Moja Przyjaciółka”.
Konferencję poświęconą wartościom w polskim czasopiśmiennictwie zorganizowała Pracownia Badań nad Aksjologią w Języku i Kulturze. To nowa jednostka badawcza Uniwersytetu Zielonogórskiego. Powstała w listopadzie ubiegłego roku na wniosek prof. Krzysztofa Maćkowiaka, który wyjaśnił, z czego wynikała potrzeba jej utworzenia.
– Aksjologia to sfera życia związana z biografią każdego człowieka. Wszelkie decyzje o tym, co będziemy robili, są zakorzenione w takim czy innym systemie wartości. Przychodzą takie chwile głębszej refleksji. Jest rzeczą zrozumiałą, że wartości przyciągają także uwagę naukowców. Wśród nich coraz częściej pojawiają się lingwiści. Na język zaczynamy patrzeć w sposób szeroki, dostrzegamy, że pełni różne funkcje społeczne. Jest magazynem, w którym gromadzimy zbiorowe doświadczenia kulturowe. Utworzenie Pracowni Aksjologii jest związane właśnie z takim wielostronnym potraktowaniem polszczyzny – stwierdza profesor.