W styczniu tradycyjnie już na Uniwersytecie Zielonogórskim Noc Biologów. Ósma edycja wydarzenia to wykłady, zajęcia laboratoryjne, a także warsztaty, na które już teraz brakuje miejsc. Zapisy odbywają się na stronie Wydziału Nauk Biologicznych. Tam też znajdziecie szczegółowy program imprezy, która odbędzie w piątek, 11 stycznia.
PROGRAM NOCY BIOLOGÓW
Wydział Nauk Biologicznych UZ – 11 stycznia 2019 r.
LABORATORIA
Na tropie przestępcy – od 15 lat
15:00-17:15
17:30-19:45
Monte Cassino 21b, bud. A-26, sala 124
Prowadzą: dr Ewa Bok, dr Sylwia Andrzejczak-Grządko, mgr Aleksandra Kożańska, dr hab. Katarzyna Baldy-Chudzik, prof. UZ
Celem zajęć jest przybliżenie uczestnikom metod wykorzystywanych w kryminalistyce. Porównanie starych-tradycyjnych metod z nowoczesnymi metodami biologii molekularnej stosowanymi w celu identyfikacji osobniczej. Identyfikacja „hipotetycznego przestępcy” na podstawie analizy genetycznej z wykorzystaniem technik biologii molekularnej.
PRZEBIEG:
- Uczestnicy przygotują reakcję trawienia materiału genetycznego zebranego od „podejrzanych” i „z miejsca przestępstwa”.
- Uczestnicy przeprowadzą rozdział uzyskanych po trawieniu fragmentów DNA w polu elektrycznym.
- Uczestnicy będą mieli okazję zapoznać się z tradycyjnymi i nowoczesnymi technikami wykorzystywanymi w kryminalistyce (prezentacja multimedialna).
- Na podstawie analizy uzyskanych wyników uczestnicy rozwiążą zagadkę i wskażą, który z „podejrzanych” popełnił przestępstwo.
Niewidzialny świat bakterii – od 15 lat
15:30-16:30
16:45-17:45
18:00-19:00
Monte Cassino 21b, bud. A-26, sala 13
Prowadzą: dr Justyna Mazurek-Popczyk, mgr Justyna Pisarska, prof. Katarzyna Baldy-Chudzik
Celem zajęć jest przybliżenie uczestnikom sposobów na wykrycie i identyfikację bakterii chorobotwórczych dla człowieka. Prezentacja bakterii probiotycznych.
PRZEBIEG:
- Uczestnicy mają za zadanie zidentyfikować gatunek bakterii na podstawie charakterystycznych cech: obserwowanych pod mikroskopem kształtów komórek i różnic w budowie oraz właściwości biochemicznych (zdolności do wykorzystania różnych substancji) i sposobu ich wzrostu na podłożach
- Oglądanie pod mikroskopem pożytecznych bakterii obecnych w produktach spożywczych, probiotyków.
Noc w zielniku – od 14 lat
15:30-16:30
16:45-17:45
Prof. Szafrana 1, bud. A-8, sala 118
Prowadzi: dr Dmytro Iakushenko
Celem zajęć jest przybliżenie uczestnikom fenomenu zielnika jako narzędzia badań naukowych oraz elementu dziedzictwa kulturowego.
PRZEBIEG: Wykład multimedialny wprowadzający w temat zajęć (15 min), praktyczne opracowywanie niektórych podstawowych etapów przygotowania zielnika z demonstracją technik i materiałów (30 min).
Biotechnolog w kuchni – od 12 lat
15:30-16:30
16:45-17:45
18:00-19:00
Prof. Szafrana 1, bud. A-8, sala 205-206
Prowadzi: dr Andrzej Jurkowski
Celem zajęć jest zapoznanie uczestników z metodą izolacji DNA roślinnego.
PRZEBIEG:
W trakcie zajęć uczestnicy dowiedzą się jak wyizolować DNA z warzyw i owoców za pomocą środków i metod dostępnych w kuchni. Podczas zajęć uczestnicy wykonają także „sztuczny kawior”- kolorowe, zdrowe i smaczne kuleczki, które urozmaicą każde danie.
Zimna krew – od 16 lat
15:30-16:30
16:45-17:45
18:00-19:00
Prof. Szafrana 1, bud. A-8, sala 4
Prowadzą: mgr Mateusz Ciepliński, mgr Ariel Durajski, mgr Monika Grandtke, dr hab. Mariusz Kasprzak
Celem zajęć jest zapoznanie uczestników z metodyką podstawowych badań hematologicznych
PRZEBIEG:
- Zasady bezpieczeństwa podczas pracy z krwią
- Morfologia krwi psa/kota/ryby – jak robiło się to dawniej a jak dziś.
- Jak ocenić wyniki – normy oraz przyczyny wystąpienia wartości nieprawidłowych.
- Wykonanie rozmazu krwi. Różnicowanie krwinek: erytrocytów, limfocytów, granulocytów obojętnochłonnych (neutrofili), granulocytów kwasochłonnych (eozynofili), granulocytów zasadochłonnych (bazofili) oraz płytek krwi na przygotowanych wcześniej preparatach mikroskopowych.
- Mikroskopowy obraz krwi różnych jednostek systematycznych.
- Badanie grup krwi w układach grupowych AB0 i Rh.
Zabawa z mszycami – od 7 lat
15:30-16:30
16:45-17:45
18:00-19:00
Prof. Szafrana 1, bud. A-8, sala 204
Prowadzą: lic. Paulina Bylica, lic. Patrycja Nakonieczna, dr Anna Wróblewska-Kurdyk, dr Katarzyna Dancewicz
Celem zajęć jest poznanie małych mieszkańców naszego Uniwersytetu – mszyc, które są pasożytami otaczających nas roślin.
Komu są potrzebne mszyce?
Czy mszyce wiedzą co jedzą? – poznanie preferencji żywieniowych mszyc.
PRZEBIEG:
Prezentacja multimedialna podstawowych informacji o mszycach.
Obserwacja żywych okazów bytujących na roślinach z wykorzystaniem lup oraz mikroskopów stereoskopowych.
Przeprowadzenie prostego doświadczenia sprawdzającego preferencje żywieniowe wybranych gatunków mszyc (tzw. test wyboru).
Białko nie zawsze jest białe – od 14 lat
15:30-17:00
17:15-18:45
Monte Cassino 21b, bud. A-26, sala 15
Prowadzą: dr Elżbieta Heger, dr Dżamila Bogusławska, dr Renata Grochowalska, dr Beata Machnicka
Przedmiotem warsztatów laboratoryjnych będzie opowieść o tym jak białka budują, wspierają metabolizm komórki i całego organizmu, rozwijają i go bronią. W ramach krótkiego wstępu przedstawione zostaną przykłady cech budowy białek, ich właściwości, funkcji i lokalizacji w komórkach, tkankach i organach. Jak i z czego powstają białka? Ile białek mieści się w komórce? Czy różne komórki zawierają różne białka? Czy białko można zobaczyć? Jak wykryć białko w probówce? Co lubią białka? Czy białko można zepsuć? Co się dzieje kiedy białka zabraknie? – na te pytania uczestnik uzyska odpowiedź w trakcie zaplanowanych doświadczeń i dyskusji w laboratorium biochemicznym.
PRZEBIEG:
- Quiz zagadkowy ujawniający rolę białek w organizmie, ich cechy, funkcje i patologie.
- Reakcje wykrywania i analizy białek:
- Strącanie białek za pomocą soli metali ciężkich oraz alkoholu.
- Wykrywanie białek w roztworze wodnym – reakcja biuretowa Piotrowskiego.
- Odwracalne wysalanie białek.
- Oznaczanie aktywności peroksydazy ziemniaka.
- Denaturacja cieplna peroksydazy.
- Wykrywanie aminokwasów siarkowych w białkach.
Tajemnice fotosyntezy – VI-VIII SP, Gimnazjum, liceum
15:30-16:30
16:45-17:45
18:00-19:00
prof. Szafrana 1, bud. A-8, sala 7
Prowadzą: prof. dr hab. Grzegorz Iszkuło, mgr Żanna Tyrała-Wierucka, mgr Róża Andrzejczak
Celem zajęć jest obserwacja preparatów mikroskopowych liści moczarki kanadyjskiej oraz zapoznanie się z mechanizmem wpływu światła na proces fotosyntezy.
PRZEBIEG:
Wprowadzenie:
- Krótka charakterystyka posługiwania się mikroskopem optycznym oraz zasadami zachowania bezpieczeństwa podczas zajęć laboratoryjnych.
Realizacja: - Wykonania preparatów nietrwałych z użyciem liści moczarki kanadyjskiej
- Przeprowadzenie doświadczenia sprawdzającego wpływ światła na intensywność procesu fotosyntezy z użyciem tzw. ‘floating discs’.
- Podsumowanie:
- Niespodzianka dla ciekawskich
POKAZ I WARSZTATY
Węże Polski – zwierzęta mało znane – od 14 lat
15:30-16:30
16:45-17:45
18:00-19:00
Prof. Szafrana 1, bud. A-8, sala 203
Prowadzą: dr hab. Bartłomiej Najbar, mgr Magdalena Wieczorek
Celem projektu jest przedstawienie rodzimych gatunków węży. Poznanie cech charakterystycznych umożliwiających określenie ich przynależności systematycznej oraz zwrócenie uwagi na rolę jaką pełnią w ekosystemach. Ważne wydaje się również zwrócenie uwagi na potrzebę ochrony tych zwierząt.
PRZEBIEG:
Na siedmiu stanowiskach przygotowane będą karty pracy. Uczestnicy będą korzystali z plansz przedstawiających wybrane gatunki . Przy każdym stanowisku będzie przygotowane miejsce dla dwóch uczestników
Sowy Polski – od 10 lat
15:30-16:30
16:45-17:45
18:00-19:00
prof. Szafrana 1, bud. A-8, sala 117
Prowadzi: Sławek Rubacha (Stowarzyszenie Ochrony Sów)
Większość ludzi nie miała okazji zobaczyć sów w ich środowisku ponieważ mają one aktywność nocną. Wciąż żywe zabobony oraz brak świadomości o ich roli ekologicznej powodują, że sowy postrzegane są jako zwiastun nieszczęścia, są płoszone lub wręcz zabijane oraz niszczone są ich siedliska. Na warsztatach przedstawiony będzie inny świat sów, ten prawdziwy i fascynujący, który pokaże niezwykłe zdolności tych ptaków do życia w ciemnościach. Zmysły, mechanizm cichego lotu powodują, że są to tylko niezwykle skuteczni łowcy, a także wyjątkowi sprzymierzeńcy człowieka.
PRZEBIEG:
- Zapoznanie się z elementami przystosowania się sów do aktywności nocnej,
- Charakterystyka poszczególnych gatunków sów Polski,
- Zagrożenia oraz ochrona sów – prezentacja wybranych budek lęgowych
Mój sąsiad – nietoperz – od 10 lat
15:30-16:30
16:45-17:45
18:00-19:00
prof. Szafrana 1, bud. A-8, sala 216
Prowadzą: mgr Anna Bator, dr Jan Cichocki, prof. dr hab. Grzegorz Gabryś
Nietoperze to nasi cisi, nocni sprzymierzeńcy w walce z owadami. Mieszkają w naszych domach, polują na naszych podwórkach, a mimo to, tak niewiele wiemy o ich życiu. Wielu twierdzi, że są brzydkie i odrażające, ale ilu z nas widziało je z bliska i miało okazję nawiązać z nimi bezpośredni kontakt? Może czas to wreszcie zmienić?
PRZEBIEG:
- Wprowadzenie
- Zapoznanie się z ogólną charakterystyką biologii i ekologii nietoperzy, z naciskiem na gatunki synantropijne,
- Realizacja
- Oglądanie budek dla nietoperzy, detektorów ultrasonicznych i eksponatów.
- Spotkanie z żywymi zwierzętami i ich karmienie.
- Podsumowanie.
Terenowe obserwacje ssaków – bez ograniczeń
15:30-16:30
16:45-17:45
18:00-19:00
prof. Szafrana 1, bud. A-8, sala 217
Prowadzą: mgr inż. Krzysztof Nowakowski, dr inż. Agnieszka Ważna, dr Elżbieta Roland
Żyjemy zamknięci w rozrastających się miastach, w nieustannym biegu codziennych obowiązków. Chyba jednak wszyscy odczuwamy niekiedy znużenie przewidywalnością i powtarzalnością naszych działań. Tymczasem tuż obok nas czekają tajemnice lubuskich pól i lasów, dając nam okazję aby znowu poczuć dziecięcą radość z odkrywania sekretów otaczającego nas nieznanego świata dzikich zwierząt. Podczas spotkania z osobą zajmującą się terenowymi obserwacjami drapieżników zamieszkujących nasze lasy będzie okazja zapoznania się z praktyczną stroną skutecznego ich prowadzenia m.in. przy wykorzystaniu coraz popularniejszych fotopułapek.
PRZEBIEG:
Praktyczna demonstracja sposobu działania podstawowego sprzętu używanego podczas terenowych obserwacji ssaków uzupełniona o przedstawienie zdjęć i filmów powstałych przy ich wykorzystaniu.
WARSZTATY/POKAZY/WYKŁADY
Ogród przyjazny naturze – bioróżnorodność „pod” domem – od 10 lat
15:30-16:30
16:45-17:45
18:00-19:00
Prof. Szafrana 1, bud. A-8, sala 18
Prowadzą: mgr Ewa Burda, mgr Karolina Chosińska, mgr Andżelina Łopińska, Brajan Pochroń
Celem jest przedstawienie prostych rozwiązań, które stworzą przyjazne ekosystemy dla rodzimych gatunków roślin i zwierząt w naszych ogrodach/działkach. Dowiemy się jak zachęcić ptaki do zakładania lęgów na naszych posesjach. Jakie gatunki zwierząt pomagają pozbyć się szkodników np. ślimaków, mszyc, a także jak naturalnie walczyć z komarami. Ochrona przyrody jest w zasięgu reki, jeśli chcesz być ochroniarzem, przyjdź a powiemy Ci jak to zrobić.
Podczas wykładu zostaną zaprezentowane przykładowe karmniki, budki lęgowe, domki dla owadów.
- Czym jest ogród przyjazny naturze?
- Jakie gatunki zwierząt chętnie odwiedzają nasze ogrody?
- Jak zachęcić zwierzęta do zamieszkania w naszym ogrodzie – owady, płazy, gady, ptaki, ssaki. Jakie korzyści płyną z sąsiedztwa dzikiej fauny?
- Łąka alternatywą trawnika.
- Oczko wodne – zakątek bioróżnorodności.
- Gatunki inwazyjne roślin.
- Każdy może ochraniać przyrodę.
WYCIECZKA
Wieczór w Ogrodzie Botanicznym – od 15 lat
15:30-16:30
17:00-18:00
Ogród Botaniczny, ul. Botaniczna 50a
Prowadzi: mgr Sebastian Pilichowski
Celem zajęć jest poznanie przez uczestników szaty Ogrodu zimową wieczorową porą oraz uwrażliwianie na zanik bioróżnorodności
PRZEBIEG:
Zajęcia odbędą się jako wycieczka z przewodnikiem. Zbiórka nastąpi pod budynkiem kas Ogrodu Botanicznego, następnie przewodnik poprowadzi grupę zwiedzających przez działy Ogrodu Botanicznego zwracając uwagę na następujące zagadnienia:
- Jak wygląda praca w Ogrodzie Botanicznym zimą,
- Dlaczego ważne jest, aby dobierać różnorodne gatunki roślin w przestrzeni zurbanizowanej,
- Jaką rolę zimą odgrywa lokalnie Ogród Botaniczny,
- Jakie są zagrożenia dla bioróżnorodności?
Dużym atutem spaceru jest również możliwość poznania Ogrodu Botanicznego w porze dnia i roku, gdy jest on zamknięty dla turystów.
WYKŁAD
Bioróżnorodność flory jelitowej – wpływ na odporność, nastrój i zachowanie – od 10 lat
15:30-16:15
Prof. Szafrana 1, bud. A-8, sala 115
Prowadzi: dr Ewa Bok
Celem zajęć jest przybliżenie uczestnikom różnorodności bakterii wchodzących w skład mikroflory jelitowej człowieka. Omówienie roli jaką odgrywa mikroflora jelitowa w budowaniu odporności oraz jaki ma wpływ na nasz nastrój i zachowanie.
PRZEBIEG:
Wykład w formie prezentacji multimedialnej.
WYKŁAD I DYSKUSJA
„ – od zmian w genach do zmian w organizmie – ” – od 15 lat
16:45-18:00
Prof. Szafrana 1, bud. A-8, sala 115
Prowadzi: dr hab. Piotr Kamiński
Celem wykładu jest syntetyczne ujęcie uwarunkowań zmian patofizjologicznych, zachodzących w organizmie, związanych ze zmianami w jego materiale genetycznym pod wpływem tzw. stresorów (zewnętrznych i wewnętrznych). Pokazano kolejne drogi transferu bodźców w organizmie, od chwili zadziałania stresora – aż do efektu w postaci zmiany patofizjologicznej. Uwzględniono naturalne możliwości obronne organizmu, aktywne już na poziomie podwzgórza i układu nerwowego (OUN). Odpowiedzi te powiązano z reakcjami na poziomach komórkowych, a potem – z reakcjami ze strony układu immunologicznego – i pokazano maksymalne granice wydolności tych procesów. Przeanalizowano możliwości oddziaływania polimorfizmów genów, kodujących aktywność układów białkowych i enzymatycznych, odpowiedzialnych za detoksykację, i efekty tych relacji. Wskazano na istotne znaczenie procesów epigenetycznych i dziedziczenia (predyspozycje dziedziczne).
Po wykładzie (60 minut) przewidziana jest dyskusja z uczestnikami.
WYKŁAD Z POKAZEM
Świat widziany oczami zwierząt – od 14 lat
16:30-17:45
18:00-19:15
Prof. Szafrana 1, bud. A-8, sala 119
Prowadzi: dr Anna Timoszyk
Celem zajęć jest przedstawienie uczestnikom w interesujący sposób zagadnień związanych z widzeniem: rodzaje narządów wzroku (ich budowa) na przykładach określonych gatunków; przystosowawcze strategie zwierząt – kierunki ewolucji – w zależności od środowiska w jakim żyją zwierzęta. Próba odpowiedzenia na pytania: dlaczego w ogóle widzimy i dlaczego widzimy barwy?; Czy wszystkie zwierzęta widzą tak samo?; Czy istnieją oczy (pod względem budowy) doskonałe? Co wspólnego z widzeniem mają takie zjawiska jak: dyfrakcja, interferencja i polaryzacja?
Celem wykładu jest pokazanie związku pomiędzy wiedzą z biologii, biochemii, biofizyki i fizyki.
PRZEBIEG:
Klasyczny wykład z quizem przyrodniczym pt.: „Zgadnij czyje to oczy” oraz obserwacja otoczenia przez „czarodziejskie” okulary.