Przy ul. Świętej Trójcy i Dąbrówki w Zielonej Górze znajduje się niewielki park z placem zabaw dla dzieci. Tuż obok jest spory pusty plac. Wiele razy w tym miejscu widać było cyrk lub wesołe miasteczko. To kolejne miejsce, gdzie niegdyś był… cmentarz.
Kiedy zamknięto nekropolię zlokalizowaną na dzisiejszym placu Słowiańskim, nowy cmentarz postanowiono utworzyć w zachodniej części miasta. Nie trzeba było szukać nowego miejsca, wytyczać odrębnej działki, gdyż… teren pod cmentarz został zapisany w testamencie zmarłego w 1816 roku piekarza Schiermera.
Prawdę mówiąc Schiermer w swoim testamencie zawarł, że działka ma przypaść w spadku Szkole dla Ubogich, ale ta przeznaczyła ją na nekropolię. Było to zaplanowane, gdyż dzięki dzierżawie terenu pod cmentarz szkoła otrzymywała gratyfikacje służące do utrzymywania swojej działalności. Cmentarz nazwano tak samo jak zamkniętą nekropolie, czyli Świętej Trójcy, a dodatkowo sąsiadująca ulica, gdzie była główna brama otrzymała taką samą nazwę.
Pierwszego pochówku dokonano 30.04.1817 roku. Pod koniec XIX wieku Szkoła dla Ubogich została przekształcona w miejsca placówkę, a jej teren skomunalizowany. Cmentarz stał się miejscem pochówku znamienitych mieszkańców miasta m. in. przemysłowej rodziny Försterów czy Hugo Schmidta (autor kroniki Zielonej Góry). Niestety jest to także najbardziej tajemniczy z miejskich cmentarzy, gdyż niewiele zdjęć jego wyglądu się zachowało. Jednymi z nielicznych przedwojennych fotografii są te należące do rodziny Schmidta, gdzie można zauważyć, że posiadał on urokliwe aleje i ciekawe pod względem „architektonicznym” pomniki nagrobkowe. Znajdowały się tam także mauzolea. Ze wspomnień Franciszka Gaćwińskiego (zielonogórzanina urodzonego w 1923 roku) – grabarza na cmentarzu św. Trójcy, do których dotarłem, wynika, że znajdowało się na nim sporo osób z polsko brzmiącymi nazwiskami, które z biegiem lat się germanizować.
Być może właśnie to skutkowało brakiem jego likwidacji zaraz po wojnie i był on najdłużej funkcjonującym przedwojennym cmentarzem w mieście. Został zlikwidowany w 1967 roku, a zrównany z ziemią na przełomie lat 60. i 70. XX wieku. Tak jak w przypadku innych cmentarzy także i tutaj niezbyt wielką wagę przykładano do ekshumacji. Jednak ekshumowano ciała Polaków i osób o polsko brzmiących nazwiskach, natomiast Niemców zostawiono likwidując tylko ich nagrobki.
Na teren nekropolii wjechał ciężki sprzęt, który zniwelował teren, a dodatkowo wycięto kilkanaście dorodnych drzew. Teren zamieniono na park z placami zabaw dla dzieci, który takie funkcje pełni do dziś. Obecnie w dalszym ciągu widać układ alei cmentarnych jednak niemożliwe jest odtworzenie ulokowania kwater cmentarnych. W dalszym ciągu są tam szczątki dawnych mieszkańców miasta…
Źródła:
-opracowania własne;
-wspomnienia F. Gaćwinskiego w zbiorach własnych;
-Fot. Cz. Łuniewicza, B. Bugiel;
-zbiory Archiwum Państwowe w Zielonej Górze, Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze dzięki uprzejmości dr Izabeli Korniluk, Zielonogórska Biblioteka Cyfrowa; Biblioteka Uniwersytetu Zielonogórskiego;
-K. Kąkolewski, „Granitowe stronnicze”, bbd;
-„Historia Zielonej Góry. Dzieje miasta w XIX i XX wieku” Tom II pod red. W. Strzyżewski, Zielona Góra 2012:
-portal miasta Zielona Góra
Tekst:
dr Grzegorz Biszczanik – historyk, filokartysta, znawca dziejów Zielonej Góry
