Dzisiejszy krajobraz Zielonej Góry zdecydowanie różni się od tego przedwojennego. Wpływ miał na to wzrost mieszkańców i rozwój miasta, który w pewnym czasie zaczął pochłaniać dawne niezamieszkane tereny. Odosobnione budynki nagle uzyskały sąsiedztwo “nowoczesnych” budynków z wielkiej płyty, a czasami były przez nowo powstałe osiedla wchłaniane. Dziś mało osób pamięta, szczególnie młodych, co niegdyś się znajdowało na ich osiedlach. Do takich zapomnianych i nieistniejących już budynków należy dawne schronisko młodzieżowe przy dzisiejszej ul. Wypoczynek.
Pierwotnie pod adresem Marschfeld 3 (dziś ul. Wypoczynek 13-14) znajdował się dom winiarski, który został wyburzony, a w jego miejscu Carl Engmann pośrodku swojej winnicy wybudował nowe zabudowania. Przeglądając plany budowlane i zachowane do dzisiaj widokówki oraz zdjęcia można zauważyć, że znajdował się tam budynek z balkonem wybudowany z cegły na planie kwadratu, pokryty dachem mansardowym. Koło niego znajdowały się także dodatkowe pomieszczenia gospodarcze z muru pruskiego. Pierwotnie co widać na najstarszych zdjęciach okna był zamknięte półkoliście, a te znajdujące się pośrodku było zdecydowanie dłuższe i sięgało podłogi.
W późniejszych latach winnica wraz zabudowaniami została sprzedana i posiadała w wielu właścicieli m. in. Luise West, która w 1922 r. założyła tam szkółkę drzew owocowych. Następnie w 1928 r. cała posesja stała się własnością gminy miejskiej, która postanowiła stworzyć tam miejskie schronisko młodzieżowe. Z tego powodu budynek został przebudowany. Nad głównym wejściem do budynku znajdował się balkon, który został zamieniony w ganek z tarasem. Zmieniono także elewacje, które zyskały pseudoklasycystyczny wystrój uwidoczniony w czterech masywnych cokołach dzielących pilastrami ścianę na trzy części.
Na parterze znajdowała się klatka schodowa, kuchnia, garderoby oraz sporych rozmiarów jak na taką budowlę pokój dzienny. Ulokowano tam także stajnie, toalety i dodatkowe pokoje. Dodatkowo teren został ogrodzony murem posiadającym bramę wjazdową, na której widnieć miał napis “Jugendherberge der Stadt Grünberg”.
W czasie II wojny światowej znajdowało się tam schronisko i ośrodek szkoleniowy dla młodzieży z Hitlerjugend. Budynek bez większych zniszczeń przetrwał zawieruchę wojenną i istniał jeszcze długo w latach powojennych. Budynek wraz zabudowaniami został rozebrany podczas powiększania i budowania na Osiedlu Piastowskiego infrastruktury przedszkolnej. Dokładna analiza umiejscowienia budynku wykonana przez Mieczysława Szałaja prowadzi do wniosków, że wieloletnia lokalizacja dawnego schroniska przy ul. Wiśniowej 10 była błędna, a prawidłowa znajduje się przy dzisiejszej ul. Wypoczynek 13-14.
Dziś w miejscu, gdzie kiedyś było schronisko, znajduje się budynek wielorodzinny, a po dawnym schronisku młodzieżowym nie ma już żadnego śladu. Tylko zapewne niektóre drzewa pamiętają sąsiedztwo takiego budynku.
Tekst:
dr Grzegorz Biszczanik – historyk, filokartysta, znawca dziejów Zielonej Góry
