Zielona Góra w sportowym świecie kojarzona jest z koszykówką oraz żużlem. Zbigniew Filipiak, Andrzej Huszcza, Piotr Protasiewicz to ikony zielonogórskiego klubu. Mało osób jednak wie, że na motorach ścigano się w naszym mieście wiele lat wcześniej i to z Grünbergu pochodził Mistrz Europy w wyścigach motocyklowych z 1938 r. – Bernhard Petruschke.
Petrus, bo taki miał pseudonim, urodził się w Grünbergu – 06.04.1910 r., jako syn ogrodnika. Wychowywał się i mieszkał na posesji przy dzisiejszej ul. Zygmunta Czubińskiego 1. W Zielonej Górze uczył się zawodu cieśli, ale… Mając 17 lat uzyskał prawo jazdy na samochód oraz motocykl i ten moment zmienił diametralnie jego życie. Na motorze zaczął ćwiczyć swoje umiejętności na ulicach miasta. Wstąpił do miejscowego automobilklubu i zaczął trenować wyścigi motocyklowe. W 1931 r. wystąpił w Rajdzie Karkonoszy odbywającym się w Szklarskiej Porębie (dawniej Schreiberhau) na maszynie o pojemności 500 cm3… i świętował swoje pierwsze zwycięstwo!
W kolejnych latach Petruschke chcąc rozwijać swoją karierę przeprowadził się do Berlina, gdzie startował jako amator w licznych wyścigach górskich i torowych. Tam dorobił się maszyn Rudge o pojemności 350 i 500 cm³. W 1934 r. Petruschke w wyścigu Feldberg w Taunusie na maszynie 500 cm³ wygrał „pole position” . Wyścigu jednak nie wygrał, ale w tym samym roku był drugi w klasach do 250 i do 350 cm³. W 1935 r. kolejny raz zdobył drugie miejsce, gdzie był za plecami Oskara Steinbacha (NSU) oraz ex aequo z Wernerem Mellmannem (NSU) zajął drugie miejsce w klasie 350 cm3 w Niemieckich Mistrzostwach Motorowych.
W sezonie 1937 r. zaczął startować jako reprezentant DKW, gdzie wystepował przede wszystkim w klasie 250 cm³. Podczas pierwszego wyścigu mistrzostw kraju Eilenriederennen w Hanowerze, oglądał plecy tylko swojego doświadczonemu koledze z drużyny Walfrieda Winklera. W tym samym roku zajął drugie miejsce w zawodach w Kolonii, rajdzie AVUS w Berlinie i na Nürburgring. To był dopiero początek sukcesów, bo już w lipcu wygrał pierwszą rundę Grand Prix rozgrywaną w Belgii w Spa-Francorchamps w kategorii 175 cm3. Został także wice mistrzem w klasie 250 cm³.
W 1938 r. Petruschke wygrał wyścigi o pojemności 175 cm³ podczas Grand Prix UMF i Grand Prix Niemiec, które odbyły się na Sachsenring w Hohenstein-Ernstthal. W Mistrzostwach Europy Motocykli, które składały się z kilku wyścigów zdominował klasę ćwierć litra startując na motocyklu ULD 250. Grunberski „Petrus” przed ostatnim wyścigiem w klasyfikacji generalnej był drugi za kolegą z drużyny, Ewaldem Kluge. Na uwagę zasługuje fakt, że na osiem rozgrywanych wyścigów, aż 5 razy był drugi. Na ostatnim biegu mistrzostw Niemiec, który odbywał się na torze Kurpfalzrennen w Hockenheim, o jedna sekundę pokonał Kluge i zapewnił sobie zwycięstwo w kategorii 250 cm³! Był to pierwszy mistrz Europy w kategorii do 250 cm3 pochodzący z Grünbergu!
W 1939 r. Petruschke był w stanie powtórzyć sukces z Mistrzostw Europy na torze Schotten, gdzie wygrał ponownie z Ewaldem Kluge. Potem musiał przerwać karierę z powodu drugiej wojny światowej. Niestety nie doszukałem się żadnych informacji na temat jego służby w latach 1939-1945. Jednakże w niemieckich archiwach wojskowych odnalazłem żołnierza Kriegsmarine o danych Bernhard Petruschke, który służył na U-Boocie U-610. Nie mogłem jednak dokładnie zweryfikować czy jest to ta sama osoba, co bohater tego odcinka.
Niemniej jednak jego rodzice do 1945 r. mieszkali w Grünbergu, więc ewentualne przepustki mógł spędzać w naszym mieście.
Po wojnie Petruschke wrócił do wyścigów motocyklowych. Już 1948 r. zajął drugie miejsce w klasyfikacji generalnej Mistrzostw Niemiec startując w klasie 350 cc na motocyklu DKW. W 1951 r. i 1952 r. wygrał dwa wyścigi na pętli Halle-Saale startując na DKW o poj. 125 cm³.
W 1953 i 1954 r. dwukrotnie zdobył mistrzostwo NRD w klasie 125 cm³ na IFAch. Startował także w Niemczech Zachodnich i wygrał wyścig ADAC-Schauinsland, wyprzedzając Huberta Luttenbergera, Xavera Heißa (MV Agusta), jak i Friedricha Rückerta (Puch) na ośmiolitrowym IFA w 1953 r.
Po zakończeniu aktywnej kariery w 1955 r. Petruschke pracował między innymi w zakładach Motorradwerk Zschopau (producent popularnej w Polsce MZetki), gdzie wprowadził kilka znaczących zmian w motocyklach tego producenta. Był także dyrektorem wyścigów DKW w Zschopau. Zmarł 01.01.2005 r. w wieku 94 lat w Kleinmachnow.
Tekst:
dr Grzegorz Biszczanik – historyk, filokartysta, znawca dziejów Zielonej Góry
