Fasady niektórych kamienic nie zachęcają do odwiedzin. Zielona Góra ma to jednak do siebie, że nie można budynków oceniać na pierwszy rzut oka, bo to co najciekawsze kryje się wewnątrz, a rewitalizacje są czasami wydarciem piękna z otchłani zapomnienia. Do takich kamienic należy ta przy ul. Chrobrego 23 (dawniej Zullichauerstrasse 4a).
Kamienica została zaprojektowana w 1893 r. i miała stanąć na wcześniej niezabudowanej działce należącej do Eduarda Loosa. Właściciel zlecił zaprojektowanie nowej kilkukondygnacyjnej kamienicy w stylu eklektycznym zielonogórskiemu mistrzowi murarskiemu Carlowi Mühle. Trzeba przyznać, że ten swoją pracę wykonał doskonale!
Budynek rozplanowano na planie prostokąta i miał się znajdować w zwartej linii zabudowy ulicy. Całość miała zostać wybudowana z cegły i otynkowana. Pomimo faktu, że kamienica nie wyróżniała się zbytnio pośród innych istniejących wówczas przy tej arterii budynków Nie miała wielu detali architektonicznych. W związku z tym nie wzbudzała zbyt wielkiego entuzjazmu, jednak znalazły się na jej fasadzie elementy, na które należy zwrócić szczególną uwagę.
“W centralnej części znalazł się nieznacznie wysunięty ryzalit, dzięki któremu widoczny jest podział budynku na trzy części. We wnętrzu ryzalitu znajduje się podłużna płycina, w środku której widoczne jest tondo z kobiecą głową umieszczoną na dnie kielicha kwiatu. Detal ten musiał powstać w trakcie budowy, gdyż na planie przedstawionym do Urzędu Policji Budowlanej w 1893 roku nie jest w całości naniesiony – nie występuje na nim zaznaczenie głowy.” Nad gzymsem w ryzalicie ulokowano drugi detal architektoniczny, którym jest ornament w formie “liści akantu, akcentowany dodatkowo wolutami. Kamienica zakończona jest na samej górze ozdobnym fryzem z okrągłymi oknami.”
W 1909 r. na parterze kamienicy działała piekarnia należąca do Gustava Gräflinga, a pozostałe lokale były wynajmowane. W kolejnych latach właścicielem całej kamienicy był mistrz piekarnictwa Oswald Baude, który na dole prowadził sprzedaż pieczywa i ciast. Baude zaczął sporo inwestować w swoją działalność gospodarczą i w 1927 r. zlecił zaprojektowanie zielonogórskim mistrzom budowlanym – braciom Mischke – budynków, w których można byłoby wypiekać pieczywo!
W 1930 r. nastąpiła kosmetyczna zmiana w budynku, gdyż sklep piekarniczy został delikatnie przeprojektowany i wówczas zmieniono schody, a nad drzwiami wejściowymi pojawiła się reklama OSWALD BAUDE. W 1933 r., cała kamienica należała do Mety Baude, która w dalszym ciągu prowadziła piekarnię działającą do końca wojny.
Po zakończeniu II wojny światowej pomieszczenia kamienicy bardzo szybko zostały przystosowane do dalszej działalności. W dalszym ciągu prowadzona była w budynku piekarnia Józefa Gromady, a pozostałe lokale były mieszkaniami komunalnymi.
Niedawno wnętrze kamienicy zostały odnowione. Kiedy byłem tam ostatnio był to obraz nędzy i rozpaczy. Zupełnie inaczej jest obecnie. Cała klatka schodowa została odnowiona i odmalowana w oryginalnych stonowanych kolorach. Pomimo wymiany stolarki okiennej na nową, to zrobiono to z ogromnym smakiem nawiązując do przedwojennego wyglądu i umieszczając w rogach okien kopię niebieskich trawionych szybek. Na każdym półpiętrze zostały zachowane oryginalne drzwi do toalet, nawet z przedwojennymi tabliczkami świadczącymi o zajętości. Dodatkowego smaku dodają stylizowane żyrandole na każdym piętrze.
Obecnie w kamienicy znajdują się mieszkania prywatne, a na parterze dalej działa piekarnia z ciastkarnią oraz sklep spożywczy. Biorąc pod uwagę, że piekarnia działa w tym miejscu od blisko 130 lat czyni ją najstarszym tego typu budynkiem w mieście!
#NieznanaZielonaGóra #MiastoZG #ZielonaGóra #DawnaZielonaGóra #Schlesien
Źródła:
-opracowania własne;
-G. Biszczanik, „Nieznane twarze Zielonej Góry”, Zielona Góra 2019;
-M. Kuleba, „Topografia winiarska Zielonej Góry, Zielona Góra;
-zasoby Archiwum Państwowego w Zielonej Górze
Tekst:
dr Grzegorz Biszczanik – historyk, filokartysta, znawca dziejów Zielonej Góry
