Na rogu ul. Drzewnej i Sowińskiego znajduje się bardzo charakterystyczny budynek swoim wyglądem przypominający te ze starożytnej Grecji. Pomimo swojego narożnego położenia dom znajduje się przy ul. Sowińskiego i posiada numerację 2a. Przed wojną była to Grünstrasse 43 i mieściła się tu największa firma transportowo-spedycyjna przedwojennego miasta.
Niestety do dnia dzisiejszego nie zachowała się żadna dokumentacja archiwalna, dlatego też aktualnie nie można ustalić dokładnej daty powstania budynku jak i jego projektanta. Przeglądając materiały archiwalne ustaliłem, że firma J. G. Kluge została założona w 1866 roku. Z dawnych książek adresowych można wywnioskować, że budynek istniał w 1887 roku i należał do Carla Kluge prowadzącego już wówczas tam działalność spedycyjną pod nazwą J.G. Kluge.
Wiadomo jednak, że budynek został wzniesiony na nieregularnej działce z cegieł na planie prostokąta. Został podpiwniczony i co charakterystyczne jego piwnice są dość wysokie, a zejście do nich ulokowane jest na zewnątrz budynku w bocznej elewacji. Jego elewacja widoczna od strony ul. Drzewnej jest dość symetryczna, czteroosiowa i podzielona została pięcioma pilastrami opartymi na cokołach ze stylizowanymi belkami. “W szczycie trójkątny tympanon podkreśla rysunek połaci dwuspadowego dachu, o małym kącie nachylenia”. Ja zauważa Lubuski Wojewódzki Konserwator Zabytków w Zielonej Górze budynek mógł być wielokrotnie przebudowywany o czym może świadczyć “nie posiadanie czystej kompozycji i zróżnicowanym detalu” architektonicznym. Wejście ulokowano z boku budynku. Są tam drzwi dwuskrzydłowe “płycinowe z nadświetlem, bogato dekorowane rzeźbionym detalem” i podkreślone są “portalem ujętym w dwa pilastry dźwigające mały tympanon”. Jak podejrzewam w budynku prócz pomieszczeń mieszkalnych właściciela i pracowników znajdowały się także biura. Z tyłu za budynkiem znajdowało się całe zaplecze transportow-gospodarcze firmy wraz z placem manewrowym. To właśnie za nim z cegły wybudowano dwukondygnacyjny ceglany budynek z rampą przeładunkową. Tuż za nią znalazł się kolejny dobudowany ceglany magazyn. Sądząc po kształtach wszystkich trzech budynkach jednoznacznie można wysunąć wniosek, że wybudowano je w różnych latach wraz ze zwiększonym rozwojem firmy. Firma Klugego prócz transportu drogowego na dalekie odległości świadczyła usługi transportu mebli na terenie miasta, a także sprzedawała koks i węgiel. O wielkości firmy może świadczyć fakt, że jako jedyna posiadała doprowadzoną linię telefoniczna i posiadała telefon o nr 714. W 1941 roku firma hucznie obchodziła 75-lecie istnienia swojej działalności, wydając zapewne jak to było popularne w tamtejszych czasach okolicznościowe rachunki.
Firma J. G. Kluge działała aż do samego końca II wojny światowej, a budynki zostały opuszczone naprędce wraz ze sprzętem i nie były zniszczone. Dlatego już pod koniec roku pochodzący z wielkopolski Józef Jankowiak uruchomił pierwszą zielonogórską firmę spedytorską wykorzystując pozostawione niemieckie mienie.
W późniejszych latach budynek mieszkalno-biurowy zamieniono na mieszkania, a w pozostałych budynkach znajdowała się m. in. Lubuska Spółdzielnia Pracy Rękodzieła Artystycznego oraz hurtownia odzieżowa. Obecnie w budynku mieszka TYLKO jedna rodzina, a pozostałe są opustoszałe. Dostęp do budynków jest praktycznie niemożliwy ze względu na fakt, iż jest on zabezpieczony.
#NieznanaZielonaGóra #DawnaZielonaGóra #MiastoZG #ZielonaGóra
Źródła:|
-opracowania własne;
-książki adresowe Zielonej Góry z lat 1887-1937;
-książka telefoniczna z 1940 r.;
-Grunberger Hauskalander z 1941 r.;
-dokumentacja Pracowni Konserwacji Zabytków Oddziału w Szczecinie – Pracownia Dokumentacji Naukowo-Historycznej – No 47 “Zielona Góra Sowińskiego 2a” w zbiorach Lubuskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Zielonej Górze
Tekst:
dr Grzegorz Biszczanik – historyk, filokartysta, znawca dziejów Zielonej Góry
