6 lipca 1950 r. był ważnym dniem dla zielonogórzan. Pięć lat od zakończenia II wojny światowej doszło do reformy administracyjnej, w wyniku której z zachodniej części województwa poznańskiego i fragmentu województwa wrocławskiego wydzielono nowe województwo ze stolicą w Zielonej Górze.
Powstanie woj. zielonogórskiego było spowodowane koniecznością zmniejszenia istniejących wówczas województw – poznańskiego i wrocławskiego. Same prace nad nowym podziałem administracyjnym kraju rozpoczęły się już w 1948 r., a już rok później uzasadniano jego powstanie. Jak wówczas twierdzono „Ziemia Lubuska jako zwarty teren o odrębnej problematyce administracyjnej, gospodarczej oraz politycznej, a także jako teren o odmiennych warunkach przemian ustrojowych powinien posiadać “samodzielny ośrodek dyspozycji politycznej i administracyjnej stanowiący zapewnienie należytego rozwoju tych ziem”. Jak stwierdzono, sam Poznań nie mógł dostatecznie dobrze obsłużyć tego regionu.
Zapadła decyzja o powstaniu nowego województwa i wówczas stwierdzono, że największymi walorami cechuje się Zielona Góra ze względu na nadrzędną rolę kulturalną, gospodarczą w stosunku do przyległych powiatów oraz “centralnym położeniem” na skrzyżowaniu głównej magistrali kolejowej z główna trasą drogową, która bezpośrednio łączyła Szczecin z całym Śląskiem oraz Czechosłowacją.
Ostatecznie ustawą z 28 czerwca 1950 r. Sejm dokonał zmiany w podziale administracyjnym kraju powołując woj. zielonogórskie ze stolicą w Zielonej Górze. W jego skład wchodziły takie miasta powiatowe jak m. in. Głogów, Gorzów Wlkp., Wschowa, Międzyrzecz, Sulechów, Kożuchów, Szprotawa, Żary, Żagań.
Już 8 lipca 1950 r. w miejskiej sali teatralnej odbyła się pierwsza sesja Wojewódzkiej Rady Narodowej w Zielonej Górze. Przewodnicząca była Leokadia Żmudzińska, a swoje przemówienie wygłosił ówczesny premier Aleksander Zawadzki. W imieniu Rady Państwa sesję otworzył zaś wicemarszałek Sejmu Wacław Barcikowski.
Uzyskanie przez Zieloną Górę statusu miasta wojewódzkiego było początkiem nowego rozdziału w historii miasta. “Ustołecznienie” Zielonej Góry spowodowało w latach 60. XX w. starania o utworzenie ośrodka akademickiego mającego na celu kształcenie kadr na potrzeby regionu i stanowiło dodatkowy atut mający za zadanie przyciąganie nowych grup społecznych mający udział w rozwoju miasta.
Tekst:
dr Grzegorz Biszczanik – historyk, filokartysta, znawca dziejów Zielonej Góry
