Jest w Zielonej Górze takie miejsce, o którym wszyscy wiedzą, a jednak mało zainteresowanych osób było w środku. Przedwojennych panoram z tego miejsca także nie uświadczymy. Tym miejscem jest dawna wieża ciśnień przy ul. Kordiana.
Pod koniec XIX w. tereny dzisiejszej ul. Kordiana, to rozległe łąki i winnice. Niczym nie przypominały dzisiejszego osiedla. Daleko od centrum i wszelkiej zabudowy, a pojedyncze domu można było policzyć na palcach jednej ręki. Niemniej jednak były to jedne z najwyżej położonych terenów w mieście. Przy ul. Nowej w niedalekiej odległości od Dłubni Wschodniej (tak, to kolejna rzeka w Naszym mieście) powstał, jak na tamtejsze czasy, ogromny kompleks wodociągowy, który miał pokryć zapotrzebowanie miasta w wodę. W 1897 r. wybudowano betonowy zbiornik ciśnieniowy na wodę o pojemności aż 1.000 m3. Popyt na wodę w rozwijającym się Grünbergu jednak wzrastał. Wystąpiły jednak problemy z dostarczaniem wody do lokali mieszkalnych położonych na piętrach kamienic. Aby uniknąć temu nagłemu problemowy postanowiono działać. Wodociągi rozbudowywano oraz unowocześniano. W 1926 r. władze komunalne podjęły decyzję o budowie „zbiornika wieżowego”. Opracowania budowlane i projekty zlecono jednemu z lepszych niemieckich biur „Windschild & Langelott” z Berlina. Nie ociągali się oni z pracą zdobywając wszelkie pozwolenia oraz opomiarowania. Prace budowlane prowadziły już miejscowe firmy. Zaledwie rok później wieża była gotowa. Jej wymiary, to 33,5 m. wysokości oraz prawie 9 m szerokości. Wyposażona była w dwa zbiorniki na wodę – górny o poj. 300 m3 oraz dolny (tzw. przelotowy) o poj. 175 m3.
Po zakończeniu II wojny i doposażeniu jej w niezbędny sprzęt wieża w dalszym ciągu spełniała swoje role i dostarczała wodę do zielonogórskich mieszkań. Regularnie serwisowana działała aż do lat 80. XX w., kiedy to wybudowano stację zbiorników retencyjnych przy ul. Lubuskiej i przestała być już potrzebna. Na początku lat 90. XX w. do wieży był nieograniczony dostęp, gdyż stała ona nieużywana i była #ZielonogorskiePustostany. Jako młody chłopak mieszkający na os. Morelowym i chodzący na rekolekcje do pobliskiej parafii kilkanaście razy byłem w jej wnętrzach. To był obowiązkowy punkt wycieczek.
Niestety wieżą w pewnym momencie zaczęli interesować się złomiarze, graficiarze oraz miłośnicy „akcyzowych trunków niskich lotów” oraz narkomani. Wodociągi, które w dalszym ciągu były właścicielem wieży „na gwałt” chciały się jej pozbyć i organizowano przetargi. Nie było jednak chętnych… aż zainteresował się nią Kościół. Wieża została przejęta wraz z infrastrukturą i terenem. W ten sposób zachowano wieżę hamując jej degradację. Zaczęła spełniać rolę masztu radiowego. W jej wnętrzach od maja 1999 r. nadawane jest Radio Plus Zielona Góra oraz Radio Maryja.Pomieszczenia, gdzie było oprzyrządowanie zostały zamurowane, część infrastruktury wyburzono, a na pustym placu manewrowym powstało boisko dla młodzieży.
Jednak jak wyglądają jej wnętrza? W przedwojennych publikacjach nie uświadczymy ich widoku. Powojenne materiały także są ubogie w ich prezentację. Nie mówiąc już o panoramach miasta z tego miejsca. Dzięki uprzejmości, pomocy oraz wieloletniej współpracy z dr Izabelą Korniluk z Muzeum Ziemi Lubuskiej miałem ponownie możliwość zagoszczenia w tym miejscu.
Otwarte wrota wieży ukazują ogromną i pustą przestrzeń oraz niewielkie kręte schody, którymi można wejść wyżej. Z każdą kondygnacją się one zwężają aż dochodzimy do pionowej drabiny. Trzeba wciągnąć brzuch i poczuć się niczym w tunelu treserskim dla psów, bo wchodzimy do dawnego zbiornika na wodę! Będąc na górze nie sposób nie zauważyć ogromy gołębich „kup”, tworzących kloaczny dywan. Nie szczędząc butów można je odgarnąć oraz zobaczyć kilka przedwojennych studzienek grünberskiej spółki “Wasserversorgung A.G.”. To już jest wielki ewenement na skalę miasta! Z wieży rozpościera się widok na cztery strony świata przez niewielkie okienka.
Obecnie przy niewielkich nakładach pracy i finansów byłaby to jedyna wieża w mieście mogąca spełniać rolę widokowej, gdyż jest stan zachowania jest dość dobry. Widoki może nie są takie powalające na kolana jak z wież znajdujących się w centrum, ale przy odrobinie planowania mogłoby to być jedno z najczęściej odwiedzanych miejsc w mieście. W końcu niedaleko znajduje się także najstarsza piwnica winiarska w Zielonej Górze.
Źródła:
-opracowania i zbiory własne;
-artykułu z Grünberger Wochenblatt i Grünberger Tageblatt;
-”Album jubileuszowy. 50 kat 2006 – Zielonogórskie Wodociągi i Kanalizacja” Sp. z o. o., opracowanie zbiorowe, Zielona Góra 2006;
-”Gazeta Wieku. XX i XXI wiek w Zielonej Górze i okolicach”, pod red. A. Łukasiewicz, Zielona Góra 2012;
-korespondencja prywatna z Janem Markowskim – wieloletnim pracownikiem ZWiK Zielona Góra;
Tekst:
dr Grzegorz Biszczanik – historyk, filokartysta, znawca dziejów Zielonej Góry
