Orkiestra “Budowlanki” [Nieznana Zielona Góra]

”Jest w orkiestrach dętych jakaś siła”. Ten cytat idealnie wpisuje się w historię Zielonej Góry, gdyż nasze dzieje, to nie tylko ogrody i wina. Jesteśmy także miastem muzyki. Świadczy o tym fakt, że w naszym mieście po wojnie powstawało sporo amatorskich orkiestr dętych, w których grali Zielonogórzanie. Niektóre istnieją do dziś i są słynne na cały kraj!

Muzyka od wieków towarzyszyła ludziom i koiła skołatane nerwy. Koniec II wojny światowej powodował, że niewiele osób miało powody do radości. Mozolnie odbudowująca się gospodarka i powracanie na właściwe tory niektórych zakładów powodowało, że to właśnie muzyka pomagała utrzymać dobre humory.

W Zielonej Górze orkiestry dęte powstawały przy największych zakładach pracy. Pierwszą powstała orkiestrą została utworzona przy „Zastalu” już w 1947 r. Kolejną była orkiestra „Zgrzeblarek” (1949 r.) i „Polskiej Wełnie” (1954 r.). Czasy się zmieniały, niektóre zakłady zniknęły z powierzchni ziemi i żyją już tylko w świadomości mieszkańców. Choć dzisiaj nie ma też „Zastalu”, to jednak, jako jedyna próbom czasu oparła się orkiestra tego zakładu. Takie orkiestry ”obsługiwały wszelkie imprezy zakładowe, jak i uczestniczyły w obchodach świąt państwowych i miejskich”.

Na początku lat 60. XX w. W. Słobodzian wpadł na pomysł stworzenia orkiestr szkolnych. Zaproponował, aby powstały one w „Mechaniku” i „Budowlance”. W tym czasie w pierwszej szkole działał zespół, ale pomimo wielu prób orkiestra się nie zawiązała. Inaczej wyglądało, to w „Budowlance”, gdzie działał Big Band, a ówczesnym dyrektorem był J. Waszczyk.

Zawiązanie orkiestry nastąpiło w 1964 r. Początki były trudne, bo brakowało instrumentów, ale młodzież zainteresowała się powstającym projektem. Pierwsi kapelmistrzowie włożyli mnóstwo pracy i zaangażowania, co spowodowało, że 36-osobowa orkiestra uczestniczyła w pochodzie pierwszomajowym w 1965 r.

Rok 1971 r., w Orkiestrze Dętej Technikum Budowlanego w Zielonej Górze przyniósł duże zmiany. Nowym kapelmistrzem został absolwent PWSM w Katowicach Marian Sadło. Miał wizję orkiestry, jej repertuaru, szkolenia, a dodatkowo posiadał bardzo dobry kontakt z młodzieżą. Wówczas w orkiestrze grali tylko uczniowie i ich liczba dochodziła do 50 osób. Praca członków orkiestry przyniosła rezultaty w postaci pierwszych sukcesów, która uczestniczyła w licznych festiwalach, przeglądach zdobywająca liczne nagrody i wyróżnienia na festiwalach w Inowrocławiu, Kielcach, Kaliszu i stolicy. Największym sukcesem było reprezentowanie Polski na Międzynarodowym Konkursie Orkiestr Dętych „FIJO-76” w Czechosłowacji. Zielonogórzanie byli bezkonkurencyjni zdobywając główną nagrodę „ Złotą Trąbkę

Po sutych latach nadeszły także chude. W 1977 r., wielu członków orkiestry zakończyło naukę, którzy w niej grali przez 5-6 lat. Z przyczyn zawodowych orkiestrę opuścił też kapelmistrz M. Sadło. Chciano nawet zlikwidować orkiestrę pozbywając się „kłopotu”. Jednak odniesione sukcesy nie pozwoliły zniszczyć orkiestry. To spowodowało, że nowy kapelmistrz musiał od nowa zachęcić i następnie, nauczyć nowych członków fachu.

Orkiestra „Budowlanki” często występowała na terenie Zielonej Góry oraz reprezentowała szkołę w imprezach. W 1981 r. do orkiestry powrócił M. Sadło. Swoją misję kontynuował przez kolejne 7 lat. W tym czasie orkiestra odnosiła sukcesy na przeglądach i festiwalach krajowych oraz reprezentowała Polskę w Niemczech. Dodatkowo M. Sadło wielokrotnie nagradzany był indywidualnie. W 1988r. ponownie nastąpiła zmiana kapelmistrza. Wysoki poziom został utrzymany i orkiestra zielonogórskiej „Budowlanki” wielokrotnie była nagradzana w kraju i zagranicą. Już w 1989 r. Orkiestra zdobyła główną nagrodę na XVII OFMOD „Inowrocław89”.

W październiku 2024 r. orkiestra będzie obchodziła swoje 60-lecie powstania i choć nie jest to już szkolna orkiestra tylko nosi nazwą Młodzieżowa Orkiestra Dęta CKZiU nr 1 „Budowlanka” w Zielonej Górze, to już w maju odbył się pierwszy koncert jubileuszowy orkiestry w Planetarium. Wielu byłych członków orkiestry od wielu lat spotykają się z M. Sadło w Zielonej Górze wspominając swoje występy.

Dzisiaj orkiestra zielonogórskiej „Budowlanki” pod batutą Romana Bety jest jedną z najbardziej rozpoznawalnych młodzieżowych orkiestr dętych w naszym kraju, zdobywając mnóstwo nagród i deklasując inne orkiestry ze zdecydowanie bardziej prestiżowych ośrodków.

Ja jestem dumny, że wkład w rozwój tej orkiestry miał także mój tata, który przez wiele lat w niej występował oraz reprezentował Polskę na festiwalu w Czechosłowacji, gdzie zdobyto główną nagrodę.

Źródła:
-opracowania i zbiory własne;
-wspomnienia dawnych członków orkiestry;
-„Młodzieżowa Orkiestra Dęta ZSB im. T. Kościuszki w Zielonej Górze”, Zielona Góra 1996 r.;
-„Filharmonia Zielonogórska, im. T.Bairda 60 lat”, Zielona Góra, 2016 r.;
-„Filharmonia Zielonogórska im. T.Bairda 1956-2006”, Zielona Góra, 2006 r.;
-„Zespół Szkół Mechanicznych im. J. Korczaka w Zielonej Górze 1946-1976”,  Zielona Góra 1976 r.;
-„Szkoła Podstawowa nr 6 im. W. Broniewskiego w Zielonej Górze, Przyczynek do historii szkoły”, Zielona Góra 2002 r.;
-https://orkiestra. budowlanka. zgora. pl

Tekst:
dr Grzegorz Biszczanik – historyk, regionalista, znawca dziejów Zielonej Góry