Podręczniki są zbyt trudne – twierdzi Rada Języka Polskeigo

Zastrzeżenia językoznawców budził sposób przekazywania treści merytorycznych w podręcznikach. “Podręczniki te są z reguły za trudne dla uczniów, pisane tak, że czytelnicy nie mogą w pełni przyswoić treści w nich zawartych” – uznali członkowie Rady.

Zdania używane w podręcznikach są trudne do zrozumienia – bywają bardzo rozbudowane, wielokrotnie złożone lub pełne wyrazów długich, specjalistycznych lub obcego pochodzenia – ocenili eksperci. A to – jak zaznaczyli – jest związane z większą trudnością odbioru takich tekstów.

“Zastrzeżenia budzi również sposób podawania treści w wielu podręcznikach – piszą w podsumowaniu badań lingwiści z Rady Języka Polskiego. – Przeważa struktura monologowa, narracyjna: autorzy skupiają się na rzeczowym przekazywaniu wiedzy w stylu odpersonalizowanym. () Z zasady brakuje elementów dialogu z uczniem lub choćby markowania takiego dialogu. Często brakuje wstępu do podręcznika, a zdarza się i tak, że wstęp ten kierowany jest de facto do nauczyciela, a nie do ucznia.”

Językoznawcy zaznaczają, że na sposób pisania większości podręczników do kształcenia zawodowego negatywny wpływ ma to, że ich autorami są “kompetentni znawcy dyscypliny specjalistycznej, niezorientowani lub słabo zorientowani w zasadach dydaktyki i nieznający poziomu rozwoju intelektualnego oraz językowego młodych odbiorców.” Badacze z Rady Języka Polskiego sugerują, że należy ten stan rzeczy zmienić, aby podręczniki spełniały swoje zadania.

Językoznawcy zwracają też uwagę na to, jak do podręczników podchodzą ich właściwi odbiorcy: “Młodzież ma krytyczny i raczej niechętny stosunek do podręczników; swój niechętny stosunek uczniowie uzasadniają zbyt zawiłym, trudnym językiem przekazu wiadomości, encyklopedycznych ujęciem treści oraz nieprzystawalnością do potrzeb praktyki zawodowej. Zdaniem uczniów podręczniki do przedmiotów zawodowych są kompendium wiedzy dla fachowców, zbyt dużo w nich teorii, a zbyt mało odwołań do działań praktycznych”.

“Należy pamiętać o tym, że celem podręcznika jest nie tylko podawanie, lecz również porządkowanie wiedzy, a także np. kształcenie umiejętności myślenia problemowego i uogólniającego oraz rozwijanie języka uczniów. Oznacza to, że podręcznik powinien być rzetelny merytorycznie, ale także napisany w sposób zrozumiały, odpowiedni do możliwości intelektualnych ucznia oraz wzorowy pod względem językowym” – przypomina o zadaniach dobrego podręcznika Rada Języka Polskiego. Zdaniem językoznawców, wiele podręczników nie spełnia takich zadań.