Na stronie ministerstwa pojawiło się dziś obszerne podsumowanie sześcioletnie pracy Barbary Kudryckiej.
Prawa studentów, granty dla młodych, podwyżki dla naukowców i rekordowe inwestycje – to tylko niektóre efekty polityki prof. Barbary Kudryckiej w Ministerstwie Nauki i szkolnictwa Wyższego.
Prof. Barbara Kudrycka to najdłużej urzędujący minister nauki po 1989 roku.
W 2010 roku zreformowała system nauki, wprowadzając pakiet sześciu ustaw pod wspólnym tytułem „Budujemy na Wiedzy” oraz 46 rozporządzeń wykonawczych. Rok później – w październiku 2011 roku – w życie weszła jej reforma szkolnictwa wyższego.
Wśród najważniejszych osiągnięć można wskazać: bezpłatne egzaminy dla studentów, kierunki zamawiane, zniesienie centralnej listy kierunków studiów, granty dla młodych, zakaz nepotyzmu, podwyżki dla naukowców, Krajowe Naukowe Ośrodki Wiodące.
Minister Kudrycka stworzyła nowoczesny, oparty na europejskich standardach system nauki i szkolnictwa wyższego. Doprowadziła do pełnej informatyzacji obu obszarów. Wprowadziła zintegrowany elektroniczny system informacji o polskich uczelniach i nauce POL-on oraz uruchomiła Wirtualną Bibliotekę Nauki, która zapewnia naukowcom i studentom powszechny, darmowy dostęp do dokonań światowej nauki, prestiżowych baz danych i czasopism.
Ustawowo wzmocniła prawa studentów. Ogłosiła Kartę Praw Studenta, która gwarantuje m.in. bezpłatne egzaminy oraz zobowiązuje uczelnie do zawierania ze studentami umów cywilno-prawnych.
Stworzyła system wspierania i promowania młodych naukowców. Dzięki reformom pojawiły się stypendia i granty adresowane do młodych uczonych i utalentowanych studentów. Narodowe Centrum Nauki zostało ustawowo zobligowane do przekazywania minimum 20 proc. budżetu na badania młodych.
W 2010 roku ustanowiła Narodowy Program Rozwoju Humanistyki, dedykując ponad 280 mln zł na rozwój badań naukowych i publikacje o kluczowym znaczeniu dla dziedzictwa i kultury narodowej.
Prof. Barbara Kudrycka przeprowadziła reformę systemu finansowania nauki i szkolnictwa wyższego, w większym stopniu uzależniając przyznawane z budżetu państwa dotacje od jakości badań naukowych i dydaktyki. Publiczne nakłady na badania naukowe w wyniku jej decyzji rozdzielają niezależne agencje: Narodowe Centrum Nauki (działała od 2011 r.) oraz wyposażone w nowe kompetencje Narodowe Centrum Badań i Rozwoju.
Doprowadziła do współpracy pomiędzy instytucjami naukowymi a sektorem gospodarki. Przygotowała m.in. przepisy, które umożliwią uwłaszczenie naukowców, czyli przyznanie naukowcom praw majątkowych do wynalazków. Dzięki jej staraniom zostaną wprowadzone zmiany w prawie zamówień publicznych. Zakupy np. aparatury badawczej czy odczynników będą zwolnione z procedur przetargowych do wartości 200 tys. euro dla uczelni oraz 130 tys. euro dla instytutów naukowych. Takie progi obowiązują dziś w najbardziej innowacyjnych krajach UE.
Podczas kadencji minister Barbary Kudryckiej nauka i szkolnictwo wyższe doczekały się największych w historii inwestycji z funduszy unijnych i budżetu państwa: na nowe laboratoria, sale wykładowe i centra badawcze przeznaczono blisko 27 mld zł. Rząd zagwarantował też nauczycielom akademickim blisko 6 mld zł na podwyżki, co zwiększy ich uposażenia do 2015 roku średnio o 30 proc.
Jako minister aktywnie dbała o interesy polskiej nauki w Unii Europejskiej. Po prezydencji Polski w Radzie UE, nieformalnie przewodziła grupie przedstawicieli 12 nowych państw członkowskich w negocjacjach ostatecznych zapisów programu Horyzont 2020, który na badania naukowe w Unii Europejskiej do 2020 roku przewiduje blisko 80 mld euro.
Ważne liczby:
- 5,8 mld zł zagwarantował rząd na podwyżki dla akademików do 2015 r.
- 907 mln zł – pierwsza transza podwyżek, która już trafiła do uczelni
-
14-krotnie, do poziomu, jaki mają dziś najbardziej innowacyjne kraje Europy, zwiększony zostanie ustawowy próg w zamówieniach publicznych dla uczelni
(z 14 do 200 tys. euro) - 6 wyłonionych Krajowych Naukowych Ośrodków Wiodących (KNOW)
- 98 mln zł przekazaliśmy dodatkowo KNOW-om na rozwój badań i instytucji (2012-2013)
- 1,7 mld zł rocznie – tyle wydajemy na efektywną pomoc stypendialną dla studentów
- 41 mln zł zainwestowaliśmy w ciągu dwóch lat w najmłodsze pokolenie naukowców w ramach programu „Diamentowy Grant” i „Generacja Przyszłości”
- ponad 1,2 mld zł przeznaczyliśmy na rządowy program kierunków zamawianych, w tym na zajęcia wyrównawcze dla studentów i stypendia motywacyjne dla najlepszych z nich
- ponad 11,2 mld zł (w tym środki unijne) – przekazało w postaci grantów Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBR) w latach 2011-2013
- 10 mln zł NCBR wypłaca każdego dnia na badania naukowe, a blisko drugie tyle pochodzi z przemysłu
- 1,2 mld zł – środki na badania i rozwój z sektora prywatnego w ramach programów NCBR w 2012 r. (w 2010 r. to jedynie 258 mln)
- ponad 1,5 mld zł – przekazało w postaci grantów Narodowe Centrum Nauki (NCN)w latach 2011-2013
- 1,26 mld zł – wartość grantów przyznanych naukowcom w 2012 roku przez Narodowe Centrum Nauki (NCN)
- 411,8 mln zł – tyle w ciągu dwóch lat przeznaczyło na granty dla młodych naukowców Narodowe Centrum Nauki (NCN)
- 51% wszystkich przyznanych w 2012 roku przez NCN grantów przyznano młodym naukowcom
- 5351 zgłoszeń wynalazków i wzorów użytkowych do ochrony wpłynęło do Urzędu Patentowego RP w 2012 r. (2011 r. – 4818, 2010 r. – 4082)
- 280 mln zł – tyle wynosi dotychczasowy budżet Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki
Animacja ilustrująca zmiany w polskiej nauce i szkolnictwie wyższym dostępna jest pod poniższym linkiem:
http://www.nauka.gov.pl/multimedia/nauka-i-szkolnictwo-wyzsze-wczoraj-i-dzis.html
Autor: Damian Łobacz