Luty jest ważnym miesiącem dla środowiska naukowego miasta i całego regionu. To właśnie w tym miesiącu, ponad 60 lat temu, powstało Lubuskie Towarzystwo Naukowe, którego zadaniem było popieranie oraz rozwój nauki we wszystkich dyscyplinach występujących w naszym regionie.
Może to kogoś zaskoczyć, ale powojenna Zielona Góra nie posiadała żadnych tradycji naukowych. Nie mogła mieć, bo przecież w dawniej nie było w mieście szkoły wyższej. Jednymi z pierwszych naukowych badaczy miasta byli oczywiście historycy (do których ja także należę). Aby w mieście zapoczątkować jakiekolwiek badania naukowe miejscowi naukowcy zmuszeni byli zwracać się o pomoc do silnych naukowo ośrodków ościennych np. we Wrocławiu i Poznaniu.
Dzięki takiemu wsparciu w Zielonej Górze mógł powstać Ośrodek Badawczo-Naukowy przy Lubuskim Towarzystwie Kultury. Te początki zdecydowanie ułatwiły ulepszenie warsztatu naukowego. Zaczęły być w mieście publikowane prace naukowe o różnym poziomie jakości. Te prace zmotywowały władze do działań. W 1963 r. Egzekutywa KW PZPR zdecydowała, że do 30.06.1963 r. ma powstać Ośrodek Badawczo-Naukowy w Zielonej Górze. Bardzo silnie ten pomysł popierała ówczesna prasa, z dużym naciskiem “Nadodrza”, gdzie w jednym z artykułów zdecydowanie zaproponowano, aby w Zielonej Górze powołać Lubuskie Towarzystwo Naukowe. W styczniu 1964 r. na III Walnym Zjeździe LTK ten pomysł został zaakceptowany!
W dn. 22.02.1964 r., powołano Lubuskie Towarzystwo Naukowe w Zielonej Górze oraz uchwalono statut. Do prezydium weszli wówczas znani naukowcy, m. in. prof. dr. J. Wąsicki, prof. dr M. Gniazdowski. Wówczas w LTN stawiano na regionalizm, a dodatkowym celem było stworzenie doskonałych warunków doskonalenia indywidualnego dla każdego chętnego zacząć pracować pod opieką samodzielnych pracowników naukowych.
Początkowo w LTN działały trzy sekcje zwane wydziałami: Nauk Rolniczych i Biologicznych, Technicznych oraz Społecznych. Dodatkowo działały komisje: Archeologii, Etnografii, Architektury i Urbanistyki, Kultury, Oświaty, Historii Gospodarczej, Historyczna, Socjologii, Psychologii. LTN skupiał od początku swojego istnienia nie tylko ludzi nauki, ale także pasjonatów i wszystkich tych, którzy z uczelniami nie byli związani, a więc np. bibliotekarzy i muzealników, a nawet urzędników administracji państwowej i resortów siłowych.
Podstawowa prezentacją dorobku i działalności LTN było organizowanie sesji naukowych, których w klatach 1964-1968 zorganizowano aż 13, a w latach 1969-1972 – 17. To bardzo dużo jak na młode towarzystwo. Dodatkowo organizowanie takich spotkań naukowych umożliwiało zacieśnianie więzów z innymi towarzystwami oraz uczelniami, co spowodowało, że Zielona Góra zaczęła się liczyć na naukowej mapie kraju. Nawiązano współpracę z PWN, Wydawnictwem Uniwersyteckim z poznania no i oczywiście z Zielonogórskimi Zakładami Graficznymi co skutkowało wieloma publikacjami.
Działalność LTN zaowocowała uzyskaniem przez jego członków stopni naukowych dr (ponad 100), dr. hab. (ponad 20) oraz tytuły profesorskie (ponad 10). To spowodowało, że zielonogórskie uczelnie mogły samodzielnie kształcić kadry dla całego regionu, a LTN przygotował grunt dla wyższych uczelni.
Siedziba LTN znajdowała sie przy dzisiejszej ul. Wiśniowej i była dzielona wraz z członkami Lubuskiego Towarzystwa Kultury. Była to przedwojenna charakterystyczna kamienica, która doskonale nadawała się do wypełniania statutowych zadań stowarzyszenia, a dodatkowo była niedaleko jednej z zielonogórskich uczelni. Niestety wraz ze zmianami ustrojowymi siedziba LTN została odebrana i “sprywatyzowana”, co spowodowało, że od kilkunastu lat LTN urzęduje w jednym z pomieszczeń Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Dzisiaj LTN jest jednym z największych towarzystw naukowych w kraju skupiając wielu wybitnych naukowców z różnych dziedzin, których publikacje wnoszą ogromny wkład w polską naukę. Nie sposób wymienić wszystkich wybitnych przedstawicieli, który związani są dzisiaj z LTN. Osobiście mam ogromny zaszczyt być jednym z członków Lubuskiego Towarzystwa Naukowego w Zielonej Górze, co jest dla mnie ogromnie nobilitujące.
Źródła:
-opracowania i zbiory własne;
– archiwalne numery i artykuły “Gazety Zielonogórskiej”, “Nadodrza” – różnych autorów;
-kroniki Lubuskiego Towarzystwa Naukowego w zbiorach Zielonogórskiej Biblioteki Cyfrowej w Zielonej Górze;
-“Historia Zielonej Góry. Dzieje miasta w XIX i XX wieku”, t. 2, pod red. W. Strzyżewskiego, Zielona Góra 2012;
-R. Zaradny, „Władza i społeczność Zielonej Góry w latach 1945-1975”, Zielona Góra 2009;
-zbiory Archiwum Państwowego w Zielonej Górze;
Tekst:
dr Grzegorz Biszczanik – historyk, regionalista, znawca dziejów Zielonej Góry
