Rok temu rozpoczęła się emisja audycji „Polski na tapecie”. Od tego czasu otwieraliśmy słuchaczy na wszystko, co związane z polszczyzną. A że są to sprawy nam bliskie, świadczy choćby temat odcinka rozpoczynającego drugi sezon programu.
O nazewnictwie ulic mówiliśmy dotąd w kontekście historii i współczesności Zielonej Góry. Tymczasem obowiązek zmiany nazw, które kojarzą się z komunizmem lub innym ustrojem totalitarnym, nałożyła na lokalne samorządy tzw. ustawa dekomunizacyjna. Sprawdziliśmy, jak poradziły sobie z tym dwa lubuskie miasta.
Na zmianę samorządy miały czas do 2 września. 18 sierpnia wprowadziło ją Krosno Odrzańskie. Swoje propozycje nowego nazewnictwa przedstawili krośnieńscy historycy regionaliści. Następnie mieszkańcy miasta odnosili się do nich na konsultacjach społecznych.
Krosno Odrzańskie było trochę specyficzne i tych ulic troszeczkę miało ze starego systemu. Spełniając wymóg, stwierdziliśmy, że nie możemy robić tego samowolnie, czyli tylko radą miejską, ale poprosimy mieszkańców o opinię na temat naszych propozycji. Lub też poprosimy o to, żeby wystosowali swoje propozycje. Konsultacje odbyły się na wszystkich ulicach, które zostały wytypowane do zmiany. Niestety ubolewamy trochę nad frekwencją.Bartosz Zaborowicz, radny Krosna Odrzańskiego, były przewodniczący doraźnej komisji ds. zmiany nazw ulic
Według danych ze zbiorczego protokołu w konsultacjach wzięło udział 21,34 % uprawnionych mieszkańców. Łącznie zmieniono 13 nazw. Dwie z nich zostały przemianowane po zasięgnięciu opinii Instytutu Pamięci Narodowej.
Propozycje historyków – Tomasza Struka i Jerzego Szymczaka – nawiązywały do nazewnictwa historycznego. Stąd choćby takie ulice jak Zamkowa czy Kamienna w miejsce nazw ZBOWiD i Partyzantów.
Zarówno mi, jak i panu Jerzemu Szymczakowi zależało przede wszystkim na odtworzeniu dawnych nazw ulic. O ile oczywiście nie wzbudzały one kontrowersji. Przygotowałem ekspertyzę, w której zawarłem dawne nazwy ulic, oczywiście uzasadniając, skąd się wzięła ich nazwa, z jaką spuścizną jest to związane. To dostarczyłem do urzędu miasta. Władze przeanalizowały to i stwierdziły, że dobrym pomysłem jest powrót do starych nazw. Te nazwy są zupełnie neutralne. Nawet będąc na spotkaniach tłumaczyłem, że nie są to nazwy niemieckie, choć funkcjonowały przed wojną, tylko de facto są to nazwy, które powstały w czasach piastowskich. Oczywiście wtedy nie nadawano nazw ulicom, ale nieformalnie je tak nazywano. Trudno więc tutaj mówić o niemieckiej spuściźnie.Tomasz Struk, historyk, konsultant nowych nazw ulic
Na tym jednak nie koniec. W Krośnie Odrzańskim zmieni się jeszcze nazwa ulicy WOP, czyli Wojsk Ochrony Pogranicza. Zwrócił na nią uwagę wojewoda lubuski. Najprawdopodobniej wkrótce będzie to ulica Podgórna.
Wojewoda interweniował także w Zielonej Górze. Tu bowiem, mimo rekomendacji powołanej przed rokiem komisji, nowe nazwy ulic nie zostały wprowadzone.
Poprosiliśmy do współpracy eksperta – pana profesora Bugajskiego. Wskazaliśmy cztery ulice, które powinny być zmienione, chociaż ja uważałem, że jeszcze jedna powinna być zmieniona. Wytypowano ostatecznie m.in. Armii Ludowej, Przylep – 9 maja i Przylep – 22 lipca. Zarekomendowaliśmy radzie miasta i prezydentowi zmiany z Armii Ludowej na Władysława Jagiełły, w Przylepie z 9 maja na 8 maja. Przy ulicy 22 lipca powstał spór. Komisja zakończyła prace zgodnie z uchwałą, złożyła sprawozdania, ale większość, czyli klub Zielona Razem wspierany przez Platformę Obywatelską nie podjął dalszych czynności. W tej chwili działa wojewoda.Marek Budniak, zielonogórski radny klubu PiS, były przewodniczący doraźnej komisji ds. zmiany nazw ulic
Radny Marek Budniak dodał, że wyjściem jest posiedzenie komisji rozwoju miasta. Może ona przygotować uchwały na bazie wniosków komisji i je wprowadzić. Wtedy dalsza działalność wojewody byłaby bezpodstawna – uzupełnia M. Budniak.
O tym, co najbardziej zaskoczyło radnych Krosna Odrzańskiego i Zielonej Góry w wyborze nazw ulic, możecie usłyszeć w całej audycji.
Polski na tapecie – 6.10.
