W przeszłości był największym cmentarzem przedwojennego miasta, który w latach PRL-u zamieniono na Park Tysiąclecia. Zna go każdy zielonogórzanin, ale mało osób wie lub kojarzy czym jest zabytkowa kolumnada naprzeciwko Polikliniki.
Przy alei parkowej biegnącej tuż obok dzisiejszej ul. Wazów w Zielonej Górze znajduje się tajemnicza budowla przypominająca literę „U”. Posiada wewnątrz dziedziniec oraz rotundę zwieńczoną kopułą ze świetlikiem. Jej skrzydła posiadają cztery doryckie kolumny, a część tworzą proste słupy bez żadnych zdobień. Wewnątrz budowli znajdują się ławki, a odpoczywający na nich mieszkańcy nawet nie zdają sobie często sprawy, że siedzą wewnątrz.. grobowca jednego z najsłynniejszych mieszkańców Winnego Grodu – Georga Beuchelta.
W tym miejscu należy przypomnieć kim był Georg Beuchelt. To największy zielonogórski przemysłowiec oraz założyciel zakładów konstrukcji stalowych, który wziął nazwę od jego nazwiska – powojenny „ZASTAL”. Jego życiorys opisywałem już w jednym z odcinków „Nieznanej Zielonej Góry”. Warto zaznaczyć, że Beuchelt był wyjątkową postacią w historii miasta, gdyż prócz tego, że był przemysłowcem, radnym miejskim, był także fundatorem kościoła ewangelickiego, który aktualnie służy katolikom jako świątynia p. w. Najświętszego Zbawiciela.
Grobowiec wzniesiono po jego śmierci. Niegdyś otoczony był wszelaką zielenią, poczynając od kwiatów kończąc na różnych krzewach, a nawet drzewach. W centralnym miejscu, w rotundzie znajdowało się popiersie Beuchelta na cokole, gdzie umieszczono daty życia i śmierci wykonane z metalowych liter. Obok znajdowały się specjalne miejsca na świece. Grobowiec posiada detale architektoniczne charakterystyczne dla naszego miasta. Jednymi z nich były winogrona oraz kwiaty umieszczone w oplotach na tyłach grobowca. Kwiaty widoczne są także w szczytach kolumn doryckich. Jednak najciekawsze z detali znajdują się na rotundzie. Z tej tyłu na środku umieszczono dwie siedzące papugi, które oplatają swoimi ogonami liście palm. W niemieckiej symbolice papugi oznaczały szczerość i dyplomację, a trzeba przypomnieć, że jego pracownicy wspominali go nie jako pracodawcę i ostrego szefa, a jako ojca i przyjaciela. Kolejny bardzo ciekawy symbol znajduje się wewnątrz nad miejscem, gdzie kiedyś było popiersie. Zauważyć tam można płynący okręt oraz symbole kotwicy, krzyża i serca oznaczające wędrówkę ziemską ku przystani nieba oraz nadzieję oraz oparcie w Bogu. Wejście do grobowca od strony cmentarnej alejki „akcentowały jednobiegowe pięciostopniowe schody” na szczycie których umieszczono dwie zdobione wazy wypełnione kwiatami.
Po wojnie grobowiec istniał w dość dobrym stanie i nie był niszczony przez pierwszych powojennych mieszkańców miasta. Jego dewastacja nastąpiła podczas likwidacji cmentarza i zamiany w park oraz przenoszenia zwłok. Wówczas zniknęła większość roślinności oraz wszelkie cenne elementy, a nawet… zdobione wazy, które zastąpiono innymi. Stał się miejscem zabaw oraz libacji alkoholowych.
Podczas likwidacji cmentarza zwłoki Georga Beuchelta nie zostały ekshumowane i jeszcze w latach 80. XX wieku znajdowały się w miejscu pochowania! Ze wspomnień Zbigniewa Rajchego, który często robił zdjęcia grobowca wynika, że w 1986 roku były widoczne kości i czaszka. Do dzisiaj nie wiadomo co się z nimi stało i jakie są losy ciała tego znakomitego mieszkańca naszego miasta. Można tylko się domyślać i liczyć, że znajdują się one na zielonogórskim cmentarzu na Jędrzychowie.
Obecnie grobowiec po latach zaniedbania został zrewitalizowany, a z okazji 700-lecia nadania praw miejskich Zielonej Górze jego imieniem zostanie nazwany most w podzielonogórskich Cigacicach.
#NieznanaZielonaGóra #DawnaZielonaGóra #ZapomnianeMiasto #ZielonaGóra #MiastoZG #Beuchelt #Schlesien
Żródła:
-opracowania własne;
-G. Biszczanik, „Nieznane twarze Zielonej Góry”, Zielona Góra 2019; Forum Art
-G. Biszczanik, „Wczoraj Grunberg dziś Zielona Góra”, Zielona Góra 2021; Forum Art
-G. Biszczanik, „Zabytkowa willa twórcy “Zastalu””, Portal wzielonej.pl 2019-03-02;
-A. Jackiewicz “Park Tysiąclecia w Zielonej Górze – różne formy ogrodu publicznego”, “Rocznik Lubuski”, Tom 32, cz.1, 2006
-”Gazeta Lubuska”
-”Wyborcza.pl Zielona Góra”
-www.w-a. pl;
-archiwum Urzędu Miasta Zielona Góra;
-zbiory Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze oraz J. Mierkiewicza.
Tekst:
dr Grzegorz Biszczanik – historyk, filokartysta, znawca dziejów Zielonej Góry
