“Ostatniej nocy o 19:45 Pan wezwał do siebie kierowniczkę naszych instytucji oświatowych”… 6 października 1918 roku w Zielonej Górze zmarła Anna Borchers – pedagog oraz teoretyk życia przedszkolnego.
Anna Borchers urodziła się 11 czerwca 1870 w Königshütte (dziś Chorzów) w biednej rodzinie górniczej jako najstarsza z dzieci. Wychowana w ortodoksyjnych kanonach protestantyzmu bardzo szybko skierowała się ku wierze w Boga oraz wymarzyła sobie, że w przyszłości zostanie nauczycielką.
Jako jedna z licznego rodzeństwa, była uzdolniona muzycznie. Pomimo wielu trudności finansowych w rodzinie, rodzice wysyłali ją na lekcje śpiewu i gry na fortepianie. Niestety życie jej nie oszczędzało i od dziecka chorowała na groźną chorobę oczu.
Kiedy zmarli jej rodzice, to właśnie na nią spadły wszelkie obowiązki opiekuńcze nad młodszym rodzeństwem. Życie nie było jednak dla niej łaskawe, gdyż postępująca choroba oczu spowodowała, że w wieku 15 lat straciła wzrok. W 1886 roku przyjęto ją do wrocławskiej szkoły dla ociemniałych. Bardzo szybko nauczyła się posługiwać pismem Brailla i pomimo wielu trudności uzyskała wymarzony patent nauczycielski. Jej upór oraz talent został zauważony i powierzono jej stanowisko nauczyciela pomocniczego prac ręcznych.
W 1890 roku została przyjęta do Seminarium Nauczycielskiego we Wrocławiu, gdzie trzy lata później otrzymała dyplom nauczycielski i podjęła pracę jako nauczycielka-pielęgniarka w zakładzie dla dzieci niedorozwiniętych w Krośniacach (Kraschnitz). Tam przeszkoliła się teoretycznie i praktycznie w pracy w przedszkolach protestanckich (tzw. szkołach dla niemowląt).
Do Zielonej Góry przybyła w 1902 roku. To właśnie z jej inicjatywy w mieście wybudowano szpital Zgromadzenia Sióstr Diakonisek „Bethesda” (obecnie budynek Szpitala Uniwersyteckiego przy ul. Wazów) i sierociniec. W roku 1905 roku założyła także przedszkole oraz seminarium dla wychowawczyń przedszkolnych. Pod jej kierownictwem “Grünberger Diakonissenanstalt” przekształcił się we wszechstronne centrum pomocy dla młodzieży, cieszące się dobrą opinią w całych Niemczech. Założyła także przedszkole (Kleinkinderschule), ośrodek dziennej opieki i ośrodek szkoleniowy dla nauczycieli przedszkolnych. Szczególnie interesowała ją przedszkole, które zinterpretowała jako “miejsce edukacji”:
“Podobnie jak każde przedszkole, musi być ono miejscem edukacji. Ponieważ kształcenie oznacza rozwijanie wszystkich wrodzonych mocy dziecka, cel ten należy również szukać w przedszkolu. Zdolności fizyczne, umysłowe i moralne dziecka powinny być rozwijane w każdym przedszkolu “.
Dzięki niej zielonogórskie Seminarium Wychowawczyń Przedszkoli w 1914 roku zostało uznane za placówkę naukową ze statusem państwowym!
Napisała wiele podręczników, które w tamtym czasie były bardzo cenione i rozpoznawalne. Krótko przed śmiercią wydała jeden z pierwszych w historii podręczników dotyczący pedagogiki gromadzącej, która szybko stała się standardową pracą: “Przewodnik praktycznej pracy w ośrodku opieki nad dziećmi”.
Zmarła niespodziewanie w wyniku wylewu krwi do mózgu mając niespełna 48 lat. Pochowano ją na Cmentarzu Zielonego Krzyża, a jej nagrobek do dziś jest w naszym mieście. Upamiętnieniem jej osoby jest nazwanie ronda przy ul. Dworcowej jej imieniem.
Tekst i materiał ikonograficzny:
dr Grzegorz Biszczanik – historyk, filokartysta, znawca dziejów Zielonej Góry.
